Menisküs egzersiz hareketleri hakkında bilinmesi gerekenler ve daha fazlası için aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz.....

Menisküs Nedir?

Vücutta uyluk kemiği (femur) ve kaval kemiği (tibia) arasında yer alan yastıkçıklara menisküs adı verilir. Menisküsler her dizde birisi içte diğeri dışta olmak üzere iki adet sert kıkırdak yapısında yarım ay ya da C şeklinde dokudur.

Menisküslerin Görevi Nedir?

Menisküsler temel uyluk kemiği (femur) ve kaval kemiği (tibia) arasındaki uyumluluğu arttır ve vücut ağırlığının diz ekleminde dengeli olarak aktarılmasında ve darbe etkisinin azaltılmasında (şok emilimi) rol oynarlar.

Menisküslerin yokluğunda uyluk kemiği ve kaval kemiği arasındaki eklem yüzleri birbiri ile tam uyumlu olmadığı için belli noktalarda yük aşırı artacak ve diğer noktalara yük dağıtılamayacaktır. Bu durumda yük binen bölgelerde erken aşınma problemi ve kireçlenme ile karşılaşmak kaçınılmaz olacaktır. Dolayısı ile diz sağlığı açısından menisküslerin fonksiyon görebilmesi önemlidir.

Menisküsler Nasıl Çalışır?

Diz eklemi uyluk kemiği, kaval kemiği ve diz kapağı kemiklerinin (patella) oluşturduğu üçlü bir komplekstir. Bu kemikler kalın kıkırdak dokuları ile kaplıdır ve bu kıkırdak dokusu sayesinde kemik yüzeyler birbirine sürtünmeden birbirleri üzerinde kolayca kayarlar. Menisküsler işte bu kıkırdak yüzeyler arasında yer alır ve bunların birbiri ile uyumunu arttıran bir yastık görevi görür. Bu sayede ağırlık aktarımı daha geniş bir yüzeyden ve daha dengeli olarak yapılır.

Menisküsler yarım ay yada C şeklinde diye tarif edilebilecek görünümdedirler ve kesit yüzeyleri kama şeklindedir. Bu kamanın etraf kısmı kalındır ve yaklaşık %25‘i damarlardan beslenir. İç kısımda kalan geniş ve daha ince alan ise damarsızdır ve yaralanma sonrasında iyileşme potansiyeli yoktur. Dolayısı ile menisküslerin iç kısımları yaralanınca iyileşme şansı yoktur ve tedavi edilmesi gerekir.

Menisküs Yırtığı Nasıl Olur?

Menisküsler sıklıkla travma sonucu yaralanırlar (genç sporcularda görülür). Ancak kireçlenmeye bağlı yırtıklarda (yaşlı hastalarda görülür) nadir değildir. En sık oluş mekanizması ayak yerde sabitken vücudun diz üzerinde dönmesi şeklindedir (arabaya iniş binişler sırasında yere basan ayak tarafında veya topa vole vururken yerde kalan ayak tarafında olur).

Menisküs yırtıkları ile birlikte ön çapraz bağ yaralanmaları ve iç yan bağ yaralanmaları da birlikte olabilir ve tedavisi açısından birlikte değerlendirilmelidir.

Menisküs Yırtığının Bulguları Nelerdir?

Menisküs yırtığında ilk karşılaşılan bulgular ağrı ve şişliktir. Dizde kilitlenme (dizin tam açılamaması veya kapatılamaması) eşlik edebilecek bulgulardandır ve yırtılan menisküsün eklem hareketlerine engel olduğunu gösterir.

Menisküs üzerinde basmayla hassasiyet, eklemden hareketler sırasında ses gelmesi, dizde hareket kısıtlılığı olası diğer bulgulardır.

Menisküs Yırtığı Tanısı Nasıl Konur?

Dizde ağrısı olan her hasta menisküs yırtığı açısından değerlendirilmelidir. İyi bir hasta hikayesi ve diz muayenesi menisküs yırtığının diğer diz problemlerinden kolayca ayırt edilmesini sağlar.

Diz röntgeni ve Manyetik Rezonans Görüntülemesi (MRG) en sık kullanılan tetkik araçlarıdır. Diz röntgeni ile dizdeki kireçlenme ve buna bağlı değişiklikler değerlendirilir. MRG menisküsün görüntülenmesi için oldukça değerlidir. Ancak sadece MRG‘de menisküs yırtığının olması tek başına artroskopi kararı vermek için yeterli değildir.

Menisküs diz eklemi içinde, uyluk ve kaval kemikleri arasında biri içte diğeri dışta olmak üzere her diz ekleminde iki adet bulunan ve diz eklemini destekleme ile görevli kıkırdak yastıkçıklardır.

Eklem sürtünmesini azaltarak hareket kabiliyetini artırır. Yük aktarım alanını genişleterek eklem kıkırdaklarının korunmasına katkı yapar. Yarımay şekliyle uyluk ve kaval kemik başlarını sararak oluşturduğu yuva içerisinde eklem stabilitesine de katkıda bulunur.

Menisküs yırtığı sadece sporcularda değil, dizini herhangi bir şekilde zorlamış herkeste görülebilir.

Menisküs yırtığı dizde ağrı, kilitlenme, hareket kısıtlılığı ve sıvı toplanması gibi çeşitli şikâyetlere neden olur. Yaşlanma ve yapısal bozukluklar nedeniyle kendiliğinden görüldüğü gibi dizini sürekli büken kişilerde de görülebilir.

Sıklıkla karşılaşılan menisküs yırtıkları ya bir travma ile ya da yıllar içinde meydana gelen yıpranma sonucunda oluşur. Menisküs yırtıkları kendini; ağrı, kilitlenme ve hareket kısıtlılığı ile gösterir.

Uygun bir süre içerisinde yoğun ve kaliteli fizik tedavi görmeniz uygundur.

Ayrıca günlük işlerinizi eskisi yapabilmeniz için bacağınızı kuvvetlendirmeniz gerekmektedir.

Bunu evinizde kolaylıkla yapabilirsiniz... Ancak aşağıda tarif edilen alıştırmalara başlamadan önce şu noktalara dikkat etmelidir.

• Aşağıda gösterilen alıştırmalar bacak ve uyluk kaslarınızın kuvvetini geliştirmek içindir. Tam bir diz rehabilitasyonu için kuvvet çalışmaları yanı sıra dayanıklılık, esneklik, kalp ve akciğer dinçliğini kapsayan alıştırmalara da yer verilmelidir.

• Her alıştırma her yaralanmaya iyi gelmeyebilir. Doktorunuza hangi hareketlerden kaçınmanız gerektiğini danışın. Alıştırmalar sırasında ya da sonrasında ağrınız artacak olursa alıştırmalara ara veriniz.

• Genelde alıştırmalarınız gün aşırı yapınız. Bu, bacak ve uyluk kaslarınızın kendini toparlamasına izin verecektir.

• Aşağıdaki alıştırmaları ne miktarda yapacağınız bünyenize bağlıdır. Bedeniniz bu biçimdeki yüklenmelere alışık değilse, 6 ile 12 tekrarı içeren bir setle başlayınız. Gücünüz artıkça set sayınızı dörde kadar artırabilirsiniz. Setler arasında 1-2 dakika aralar verebilirsiniz. Zamanla bu da yetersiz gelirse, bir sette bulunan tekrar sayısını artırabilir ya da verdiğiniz araların sürelerini azaltabilirsiniz ya da alıştırmayı zorlaştırabilirsiniz. Yaralanmamanız için her zaman yavaş yavaş alıştırma yükünüz artırınız ve bedeninizi de dinleyiniz (ağrı, şişme vb). Alıştırmalar sırasında ağrınız olacak olursa, alıştırmayı kesiniz.

• Alıştırma programınıza ilişkin not tutunuz. Bu, hem Size ilerlemeniz hakkında bilgi verecek, hem de Sizin alıştırmalarınız yapmanıza yardımcı olacaktır.

1-Sırtınızı duvara yaslayınız. Dizinizi büküp, gerdirerek sırtınızı duvar boyunca kaydırınız
2-Merdiven çıkma. Yaralı bacağınızı basamağın üzerine koyunuz ve yavaşça basamağın üzerine çıkınız.
3-Tek bacaklı çömelme. Sağlam tarafınızı geriye doğru uzatıp, basamağın üzerine koyunuz. Yaralı dizinizi büküp, gerdiriniz. Diziniz ayağınız hizasında olmalıdır.
4-Diz üstünde geriye doğru yaslanma. Her harekette 10 sn konumunuzu koruyunuz.
5-Diz üstünde öne doğru yaslanma. Ayaklarınız bir yerde sabitlenmiş olsun. Bu konumu 10 sn koruyunuz.
6-Öne adımlama. Yaralı dizinizi öne doğru getirip, 90 derecede bükünüz. Diz ayak hizasında olmalıdır. Arkada kalan dizinizi yere yaklaştırmaya çalışınız. Bu alıştırmayı her iki tarafınızla yapınız.
7-Yana adımlama. Yaralı dizinizle yana doğru adım atınız. Diziniz ayak hizasında olsun. Bu hareketi her iki dizinizle yapınız.
8-İp üzerinden atlama. Bitişik ayaklarla, yere serilen ip ya da yerde bulunan bir çizgi üzerinden yana doğru atlayınız.

Kendinizi günün gerginliğinden kurtarmak için ya da kendinizi daha iyi hissetmeniz için düzenli spor yapmanız yeterli gelecektir. Buna vaktiniz yeterli değilse, mümkün olduğunca hareket ediniz. Yürüme mesafesinde olan yerlere yürüyerek gidiniz, asansörü değil merdivenleri kullanınız. Günde en az 20-30 dakika yürümeye çalışınız. Köpeğiniz varsa onunla yürüyüşe çıkınız, çocuğunuzu okula bırakınız, çarşıya yürüyerek gidiniz ya da arkadaşlarınızla yürüyüşlere çıkınız. Yürüme sürelerinizi gün içinde 2 ya da 3 parçaya bölebilirsiniz. Yürüyüşlerden iyi yararlanabilmeniz için çevik adımlarla yürümeniz gerekir. Yürüme hızınızı rahatça konuşup konuşamadığınıza göre ayarlayabilirsiniz.

Yürürken aşağıdaki konulara dikkat ediniz:

1. Yürürken rahat giysiler ve düz tabanlı ayakkabı giyiniz. Karanlıkta ve yol kenarında yürüyorsanız açık renkli giysileri tercih ediniz ve varsa reflektör biçimindeki şeritlerden yararlanınız.
2. Gündüz yürüyüşlerinde özellikle yaz aylarında başınıza şapka giyin, güneş gözlüğü takın ve beyaz tenliyseniz güneş yağı kullanınız. Özellikle temmuz ve ağustos aylarında günün en sıcak saatlerinde yürümeyiniz.
3. Yürüken nefesiniz kesiliyorsa, ara verin, dinlenin ve devam edin.
4. Yemekten hemen sonra yürümeyiniz. En az 2 saat sonra yürüyünüz.
5. Ateşli hastalığınız ya da halsizliğiniz varsa yürümeyiniz.
6. Yürüyüşe başlamadan önce bacak ve kollarınızla ısınma alıştırmalarına yer veriniz. 5 dakika süren ısınma sırasında hafif yürüyün ve kollarınızı sağa, sola ve yana sallayınız.
7. Başka hastalığınız (kalp, şeker, yüksek tansiyon) ya da yakınmalarınız (göğüs ağrısı, şişmanlık) varsa ya da sigara içiyorsanız, yürüyüşlere ve alıştırmalara başlamadan önce hekiminize danışın ve önerileri doğrultusunda spora başlayın.
Spora başlamak için asla geç kalmış sayılmazsınız. Günde yapacağınız en az 20-30 dakikalık alıştırmalar sizi birçok sağlık sorunundan koruyacak ve kendinzi daha zinde hissetmenizi sağlayacaktır.

Elbette , önce bir fizik tedavi uzmanına muayene olmanız ve fizik tedavi görmeniz çok daha önemlidir. bu yazdıklarım , kendi başınıza evinizde yapacağınız işlemlerden ibarettir.