İdrar Tahlilinde Kan Görülmesi

İdrar Tahlilinde Kan Görülmesi: İdrarda kan görülmesinin altında birçok farklı neden yatar. İdrarda kan önemsiz geçici bir rahatsızlığın sebebi olabildiği gibi ciddi bir hastalığında habercisi olabilir. Bu sebeple idrarda kan görülmesi halinde ihmale dilmemeli ve incelenmelidir.

İdrardaki kan miktarı bazı durumlarda gözle görülecek kadar fazladır. Bazı durumlarda ise yapılan idrar tahlilinde kan hücreleri görülebilir. Bunun dışında tesadüf eseri görülen mikroskopik kanama çoğunlukla rutin bir kontrol esnasında saptanır. Herhangi bir sebeple idrarda kan görülmesi toplumun yüzde beşinde rastlanan bir durumdur.

İdrarda kan görülme durumu kadın ya da erkek de idrar sisteminin herhangi bir kısmından gelebilir. Böbrekler, üreterler, mesane, dış idrar yolundan kanama gelebilir. Bunun dışında erkeklerde idrarda kan prostat hastalıkları belirtisi olabilir.

İdrarda kanamanın en sık nedenleri nelerdir?

İdrarda kan çoğunlukla net bir hastalığı ifade etmez. Bazı durumlarda tıbbi müdahale gerektiren hastalıkların habercisi olabilir. En mühim olanı ise kanser hastalığıdır. Bunun dışında böbrek taşı dökme, idrar yollarında enfeksiyon, prostat hastalıkları, fazla egzersiz yapmak gibi sebeplerde idrarda kan görülmesinin nedenleri arasındadır.

Kanama olan hastada hangi testler yapılır?

İdrarında herhangi bir nedenle az veya çok kan görülen kişinin kesinlikle idrarının incelenmesi gerekir. Kişinin genel sağlık muayenesi yapılır ve tam idrar tetkiki alınır. Böbrek hastalıkları olması halinde tam idrar tetkikinde meydana çıkabilir. Mikroskop altında kan hücreleri incelenir ve idrar yollarının hangi kısmında sorun olduğu bulunur. İdrar kültürünün yapılmasının ardından mikrop üremesi görülürse idrar yollarında enfeksiyon olduğu anlaşılır ve antibiyotik tedavisine başlanır. Ayrıca idrarda sitolojik inceleme yapılır ve kanser hücresi ya da anormal hücreler aranır. Yapılan kan testi ile böbrek işlevleri kontrol edilir.

İdrar yollarının görüntülemesi nasıl yapılır?

Yapılan birçok farklı inceleme sonunda farklı konularda fikir sahibi olunabilir. İlk önce şüphe duyulan durum için inceleme yapılır. Kişi ultrasona alınır ve böbreklerinde kitle veya tümör araştırılır. Röntgen çekilip böbreklerde taş olup olmadığına bakılır. Damardan ilaç verilir ve filmde idrar yollarının dinamik yapısı gözlenir. Bilgisayarlı tomografi ile idrar yolunun içi ve dışı ile ilgili gözlemler yapılır. İdrar yollarında taş olup olmadığı net bir şekilde görülür. MR (Magnetic Rezonans) uygulanarak organların içyapıları daha incelenir. Ancak kapalı bir tüpe girilmesi yüzünden kimi hastalar bu tetkikten korkarlar. Mesanenin tam olarak incelenemediği durumlarda sistoskopi adı verilen tetkik yapılarak mercekli alet ile içeri bakılır. Bu yöntem üretrayı inceleyen tek metottur.

İdrar sistemi iki ana bölümde değerlendirilir.

• Üst kısım: Böbrekler ve üst idrar borusunu kapsayan alandır.

• Alt kısım: Mesane ve idrar yolunu kapsayan alan. Erkekler için ise bu alana prostat da dâhildir.

Üst idrar yollarından kanama sebepleri:

Nefrit (Glomerülonefrit) : Böbreklerin etli dokusunda ortaya çıkan hastalıklardır. Bazı durumlarda böbrek yetmezliğine kadar hastalık ilerleyebilir. İdrar tetkiklerinde kan hücreleri dışında protein ve hücre silindiri görülebilir.

Piyelonefrit (mikroplu nefrit) : Mesanede bulunan mikropların böbreğe sıçraması ile meydana gel ve kadınlarda daha çok görülür.

Taş: Böbrek taşları idrarda kanamanın en net belirtisidir.

Kanser: Böbrek etli dokunun tümörlerinde, böbrek havuzu tümörlerinde, üreter kanserlerinde görülür.

İyi huylu böbrek tümörleri: Nadir olarak böbreğin ufak ve iyi huylu tümörleri idrarda kanamaya sebep olabilir.

Polikistik böbrek: Her iki böbreğinde kistlerle dolduğu vakadır ve kimi türleri genç yaşta böbrek yetmezliği yapabilir.

Basit böbrek kisti: Ender olarak kendi içine kanayıp, idrar yoluna açılan kistlerde rastlanır.

Böbrek damar hastalıkları: Kimi kan hastalıkları ile kan sulandırmaya yarayan ilaçları alanlarda görülebilir. Herhangi bir kesik ya da yara olduğu zaman da bu hastalarda kanama uzun sürebilir.

Böbrek dokusunun çürümesi: Böbrekte bulunan idrar yapıcı kanalcıkların son bölümlerinin çürüyerek dökülmesi kanama ve ağrıya sebep olur.

Tıkanma: Enfeksiyon, taş ya da travma sonucu, böbrekten idrar akımının engellenmesi ile meydana gelir.

Alt idrar yollarından kanama nedenleri:

Sistit: Çoğunlukla kadınlarda görülür ve genelde mesaneyi tutan idrar yolu enfeksiyonu sistit olarak ifade edilir.
Mesane kanseri: İdrarda kanama nedenlerinin en mühim sebebidir. Yavaş ilerleyen ve sinsi bir hastalıktır.

İyi huylu prostat büyümesi: Örnek vermek gerekirse prostat büyümesinde kanama çok çok olabilir. Hayati bir sorun yoktur. Hastalık ilerlerse kanama miktarı artabilir ve kan kaybı riski olabilir. Bunun dışında kanamanın oluşturduğu pıhtılar, hastanın sondasını ve idrar yolunu tıkayabilir. Böyle durumlarda prostat tedavisi gereklidir.

Mesane taşı: Prostat büyümesi sebebiyle mesane taşları sistite ve kanlı idrara sebep olabilir. Mesane taşı tedavisi endoskopik metotla yapılır.

Üretrit: Genelde erkeklerde görülen dış idrar yolunun iltihaplanması durumudur. Kanama pek net değildir.

Kondilom: Penis ve etrafındaki siğillerin idrar yoluna girmesi ile kanlı idrar durumu meydana gelir.

Yaralanma: Yaşanan bir travma sonucu idrar yollarında kanama görülebilir.

Adet kanaması: Kadınlarda adet döneminin başında ya da sonunda idrarda kan görme gibi yanıltıcı bir durum olabilir.