Oniki Parmak Bağırsak Ülseri

Hastalık, raide ve onıkıparmakba-ğırsağının bir ya da daha çok bolumun-de görülebilir Mukozayla sınırlı kalabileceği gibi, duvarı delecek kadar da dennleşebılır Oldukça sık gorulur, ingiltere‘ye ait verilere göre, erişkin kadınların yüzde 2‘sınde, erkeklerin de yüzde 6‘smda ülser görülmekte, ayrıca 45-53 yaş grubundaki erkeklerin yüzde 10′u bu hastalığa yakalanmaktadır.

Gerek hastanın ruhsal yapısını, gerek çalışma yaşamını uzun sure etkilemesi nedenıyle ülser, buyuk toplumsal önem taşıyan bir hastalıktır. Düşük gelir düzeyindeki gençler arasında daba yaygın olan on-ikiparmakbağırsağı ülseri, mide ülserine oranla 3-12 kez daha sık görülür.

NEDENLERİ

Peptik ülserin (mide ve/ya da onikipar-makbağırsağı ülsen) nedenlerine ve tedavisine ilişkin bilgilerde son birkaç yılda köklü değişiklikler olmuştur.Eskiden hastalığın tek nedeninin midenin aşırı asit salgılaması olduğu sanılırken bugün hem mide iltihabı, hem de mide ve onikiparmakbağırsağı ülserlerinin oluşumunda bir bakterinin rol oynadığı görüşü ağırlık kazanmaktadır. Heli-cobacter pylori adı verilen bu bakteriye peptik ülser hastalarının büyük çoğunluğunun mide mukozalarında rastlanmıştır.

Araştırmalar asit ketleyici ilaçlarla tedavi edilen hastalarda H. pylori enfeksiyonunun sürmesi durumunda peptik ülserin çoğunlukla yinelediğini göstermektedir. Buna karşılık antibiyotik tedavisiyle bakteri enfeksiyonunun ortadan kaldırıldığı durumlarda H. pylori yeniden üremeden ülser yinelememektedir.Hastalığın nedenleri arasında ailesel yatkınlık da sayılabilir. Ülserli kişilerin birinci dereceden akrabalarında hastalığın gelişme olasılığı, başka kişilere göre üç kat fazladır; erkeklerde ise bu tehlike iki kat daha artmaktadır.

Kişinin zayıf yapılı (astenik), anjiyospastik, sinir sistemi duyarlı, bunaltıya eğilimli olması yıllarca çok önemsenmiştir. Oysa günümüzde bu koşullar daha az önem taşımakta ve hastalığın nedeni olmaktan çok, sonucu kabul edilmektedir.Günümüzde ülserden sorumlu tutu-lan etkenlerin en önemlisi sigara dumanıdır. Sigara dumanı ülserin nedbeleş-mesini önleyip yeniden açılmasını kolaylaştırır. Romatizma ilaçlan da kanama olasılığını artırdığından aynı ölçüde tehlikelidir.

Beslenmeyle ilgili ve ruhsal etkenler artık önemini yitirmiştir. Günümüzde mide-bağırsak uzmanı hekimler hastanın beslenmesini tümüyle normalleştirme eğilimindedir, hatta tok karnına kahve ve çok az alkole bile izin verilmektedir.Peptik ülserin tek nedene bağlı olmadığı, saldırgan etkenlerle mide mukozasının koruyucu etkenleri arasındak duyarlı dengeyi bozabilen öğelerin bir araya gelerek hastalığı ortaya çıkardığı kabul edilmektedir. Sağlıklı kişide pepsin ve hidroklorik asit gibi mukoza ya pısına zarar veren maddeler mukoza örtüsüyle yakın ilişkidedir, ama mukozanın da güçlü bir savunması vardır.

Mide mukozasının başlıca savı etkenleri şunlardır:

• Mukus üretimi. Mide yüzeyine yapı-J şan mukus katmanı, mide duvarlarını»! pepsin ve hidroklorik asitin yıkıcı etki-j sinden korur. Ülserlilerin mide salgılan‘ üzerinde yapılan son çalışmalar, üretilen mukus miktarında azalma olduğa gibi, mukusun duvarları koruyucu etki-, sini azaltan bir nitelik değişimine uğra-| dığım da ortaya koymuştur.• Mide salgısı ketleyicilerinin üretimi.] Olağan koşullarda onikiparmakbağırsa-ğına kimus (midede Öğütülmüş gıdalar) geldiğinde, mide salgılarını ketieyen enterogastron adlı bir hormon salgılanır.

Bu hormonun üretimi azaünca hidroklorik asit üretiminde artış görülür.• Midenin normal kanlanması. Mide atardamarlanndaki doğumsal ya da edin-sel bozukluklar, kan akımını azaltarak: j mukozanın savunma gücünü düşürür.Vücudun başka dokularında hızh : ilerleyen onanm süreci, ülser oluştuktan sonra midede çok güç gerçekleşir, çünkü ortamın asitliği onarımı engeller. Bu nedenle peptik ülser ancak uzun sürede iyileşebilen kronik bir hastalıktır.