Deve Dikeni Çeşitleri

Devedikeni bu grupta bilinen ve kullanılan en önemli türdür. Bazı yörelerde kengel diye anılmaktadır. Bu da köklerinden kengel sakızı elde edilen esmer çiçekli diken (kengel sakızı dikeni) ile karıştırmamak gerekir. Yine Batı yörelerde bitki kangal ismi ile anılır. Oysa kangal (eşek dikeni) ile anılan bitki sapı soyulduktan sonra yenir ve yaprakları grimsi beyazdır. Türkçe bitkinin Devedikeni denmesinin nedeni bu bitkiyi devenin çok sevmesidir. Latince Marianum ismi ile anılması ise Meryem ana nedeniyledir. Devedikeni ile ilgili araştırmaları muhtemelen İbn-i Sina yapmıştır. Çünkü Türkçe kitaplarda Devedikeninin safra ve karaciğer rahatsızlıklarını iyileştirdiği beyan edilmiştir. Hemopati doktoru Altschul 1864, Hahnemann 1940 ve Rademacher 1955 yapmışlar ve onları modern klinik araştırmaları takip etmiştir. Vatanının Güney batı Asya ve Doğu Karadeniz bölgeleri olup buradan dünyanın hemen her yöresine yayılmıştır.

Botanik:

Devedikeni 2 yıllık bir bitki olup; 1. yıl sadece rozet şeklindeki yapraklara sahiptir ve 2. yıl çiçek açar. Bitki dikine yükselir ve az çatallaşan bir yapıya sahiptir. Yaprakları gövdeye oturmuş olup kenarları derin loplu, dişli ve kertikli olup, diş ve kertiklerinin ucunda sivri dikenleri bulunur. Yapraklardaki ve loplardaki damarlar ve damarların çevresi beyaz renkte, gri, kalın kısmı ise yeşil renkte olduğundan sadece bu özelliği bu bitkiyi diğer bitki türlerinden ayırır. Gövde yuvarlak, çatalı ve boyu 30-150cm arasında yer yer beyaz renkli fakat genellikle yeşil renktedir. Çiçekleri 10-15cm çapında genellikle kan kırmızısı renkte, nadiren pembe veya kiraz çürüğü renginde, ince, uzun, püskül şeklindeki taç yaprakları ve onu saran kupa yaprakları yeşilimsi ve sivri diken şeklindedir. Meyveleri 6-7mm uzunluğunda, 2-3mm eninde, yumurta şeklinde, grimsi esmer veya açık siyahımsı renkte olup bir demet grimsi beyaz tüycükler baş kısmına dizilmiştir. Bu tüycükler sayesinde hafif rüzgarlı havalarda meyveleri açarak çevreye yayılırlar.

Yetiştirilmesi:

Mart ve Nisan ayında tohumları direkt bahçe ve yahut da tarlaya dikilebilir ve yahut da Şubat‘ta kasa, saksı, çamlık, yastık veya seralara dikilir ve büyüyen fideleri Nisan‘da bahçe veya tarlalara dikilir. Devedikeni hem kuru hem de nemli topraklarda yetişebilir. Önemli olan güneşli bir yere ekmektir.

Hasat zamanı:

Ağustos ayından itibaren olgunlaşan Devedikeni mey-veleri topuz şeklinde olan kafaların üst kısmından hafif açılarak beyaz tüycüklerini göstermeye başlar. Bu işaret devedikeni tohumlarının olgunlaştığı anlamına gelir ve bu şekildeki kafalar Ağustos‘tan itibaren Ekim ayına kadar toplanır ve kurutulduktan sonra dövülerek tohumları çıkarılır ve mümkün ise porselen kaplarda muhafaza edilir.