Fesleğen

FESLEĞEN AÇIKLAMA 1

Bilinen Bileşimleri: Yüzde 0,2-0,4 oranında uçucu yağ taşımaktadır. Uçucu yağ içinde estrafol, ögenol, sineol bulunur.

Özellikleri: 20 ile 40 santimetreye kadar yükselen bitki, beyaz ve pembe çiçekleri olan, özel koklu bir yıllık otsu bir bitkidir. Hindistan, Afganistan ve Pakistan'da yetişir fakat bugün bütün Akdeniz ülkelerinde ve ülkemizde yetiştirilmektedir.
Ülkemizde en çok Güney Anadolu'da yetiştirilir. Akdeniz mutfağının vazgeçilmez baharatlarından biridir. Taze veya kurutulmuş yaprakları baharat olarak yemeklere lezzet vermek için kullanılır. Antalya yöresinde zeytinyağı dolmaları, incir pestilini kokulandırmada kullanılır.

Öneriler Hastalıklar: Öksürüğü kesip, hazımsızlığı giderir. İdrar artırıcı ve gaz söktürücü etkilere sahiptir. Fesleğenin canlandırıcı bir etkisi vardır. Fesleğeni çok tüketen insanlar daha az hasta olduklarını ifade ederler. Zafiyeti giderir, baş dönmesini durdurur. Arı sokmasında faydalıdır.

Fesleğenin kokusu; sivrisinek ve tahtakurusu gibi haşaratı kaçırır. Karın ağrısını dindirir, kalbi kuvvetlendirir ve melankolik hastalıklara faydalıdır.

Müslim'in Sahih'inde Peygamber Efendimizden(sav) şöyle dediği rivayet edilir: "Kendisine fesleğen sunulan onu geri çevirmesin, zira fesleğenin yükü hafif, kokusu güzeldir."

Yan Etkileri: Özelikle hamilelikte tek başına ve yüksek miktarda kullanılmaması gerekmektedir.

FESLEĞEN AÇIKLAMA 2

Fesleğen (Ocimum)

İtalya'nın bazı bölgelerinde, eş arayan erkeklerin hala ya kanayan fesleğen filizi taktığımı biliyor muydunuz?

Hikayesi Nedir?
Fesleğen nane familyasına (Larniaeeae) ait bir ottur. ismin köni Yunancadır ve anlamı "krallık" tır. Fesleğen, şekil, boyut ve renk olarak birçok farklı türde bulunur. Geniş yapraklı İtalyan tatlı nanesi, yapraklı çalı, Taylandlı, limon ve Afrikalı mavi pişirilen en yaygın türleridir.

Fesleğenin Tarihi
Fesleğenin kökeni Hindistan'da 4.000 yıl öncesinde bulunabilir.Fesleğen, antik Yunanlılar tarafından "Kralların Otu" olarak adlandırıldı. Asya, Mısır ve Akdeniz çevresinde de bulunmaktadır. Bazı insanlar, fesleğenin, İsa'nın tabutu etrafında yetişmiş bulunduğuna, Roma'ya götürüldüğüne ve Avrupa'ya yayıldığına inanır. Bu yaprak yüzyıl İngilteresi'nde popüler oldu ve ingiliz kaşifler tarafından "Kuzey Amerika'ya götürüldü.

Fesleğen Nerede Yetişir?
Fesleğen ticari olarak, Yugoslavya, Hindistan, Meksika, İtalya, İsrail, Türkiye ve Birleşik Devletler'de yetiştirilir. Birleşik Devletleri içerisinde ana üretici Kaliforniya‘dır.

Neden Fesleğen Yemeliyim?
Güçlü antioksidan özelliklere sahip fenol bileşenler olan marinic ve caffeic asit açısından zengindir. Fesleğen, orientin ve fıto kimyasalları; hücreleri hasardan koruyan flavonoidler; bakteriyel özellikleri olan kafur ve 1,8-sineyol gibi volatile yağlan beta karoten gibi karotenoidler içerir.

Doğal ilaçlar
Fesleğen, birçok basit tarifte yer alır. Ağızdaki bir yaranın üs konulan fesleğen yaprağı ağrıyı azaltabilir. Ağrıyan dişetlerinizi sekiz fesleğen yaprağını bir su bardağı suda kaynatarak yaptığınız tedavi etmeyi deneyin çayı sık dişetlerinizde gezdirin. On fesleğen yaprağının sıvısıyla kulak ağrısını tedavi edin: Bir damlalık yardımıyla bir ya da iki damlayı kulak kanalınıza uygulayın. Saç dökmesi veya kepeklenmeye karşı, kafatasınıza fesleğen yağıyla yapın. Bir saat sonra, saçınızı soğuk suyla yıkayın. Su ve kaya tuzu karıştırılmış ezilmiş iki, üç fesleğen yaprağı hazımsızlık sorunu giderebilir. Sıcak ya da soğuk içebilirsiniz. Fesleğen yaprağı sıvısı baldan yapılmış karışımdan bir kaşık içmek kısılmış sese iyi gelebilir.Hiç olmadı, lezzetli bir içecek içmiş olacaksınız. Fesleğen sıvısı kaşıntıya da iyi gelebilir. Sorunlu bölgeye sıvıyla masaj yapın. Fesleğen ayrıca mükemmel bir haşarat defedicidir.

Tam Bir Hayat Kurtaran!

KALP SAĞLIĞI: Tavşanlar üzerinde yapılan bir çalışma, alkol ve suyla karıştırılmış fesleğen tüketildiğinde, hücrelerin yağlı bileşenlerinin baskıya maruz bırakıldığında eskisi kadar kolay zarar görmediğini, böylece dolaşımı düzenlediğini ve kalp rahatsızlığı riskini düşürdüğünü gösterdi. Başka bir hayvan deneyi, kalp krizi geçirme ve fesleğenle tedavi edilmiş farelerin, kalp krizi geçirmiş ve fesleğenle tedavi edilmemiş farelere oranla, kalp dokularında daha az olduğunu gösterdi.

ANTİADEZYON: Fesleğenin, kırmızı kan hücrelerindeki bir en olan trombositi daha az "yapışkan"kanın pıhtılaşma şansını sürebilecek bir duruma getirdiği kanıtlandı.

İMMUN REAKSİYON: Fesleğen ile beslenen fareler, alerjilere karşı bağışıklık reaksiyonlarında azalma olmuştur.

ANTİ BAKTERİYEL ÖZELLİKLER: Fesleğen yağının dayanıklı türlere karşı bile, güçlü anti bakteriyel özellikle sahip olduğu kanıtlandı. Özellikle meyve ve sebzelerde bulunan yararlı bakterilerin öldürülmesinde etkili olduğu keşfedildi. Bir daha salata siparişinizde, bol fesleğen isteyin.

Fesleğen ile İlgili ipuçları

SEÇİM VE SAKLAMA
• Parlak yeşil renkteki, kahverengi veya sarı benekleri olmayan yaprakları seçin.
• Fesleğen sadece buzdolabında sadece birkaç gün saklanabilir.
• Kesilmiş sapları suya koyun ve pencere kenarına bırakın. Filizler bir hafta ya da daha uzun süre taze kalacaktır.
• Fesleğenleri parafinli kağıtlara ve dondurun. Yapraklar kararacaktır ama hoş kokusu ve lezzeti kaybolmayacaktır.
• Taze fesleğen yaprakları hava geçilmez kabın içinde zeytinyağına bulanabilir ve buzdolabında iki aya kadar muhafaza edilebilir.
• Serin, karanlık ver kuru bir yerde saklandığında kurutulmuş fesleğen altı aya kadar bozulmadan durabilir.

HAZIRLAMA VE SERVİS ÖNERİLERİ
• Pişirme sürecinin yalnızca son birkaç dakikasında yaprakları ekleyin.
• Taze fesleğeni temizlemek için soğuk suyla yıkayın.
• Yaprakları sigara şeklinde sıkıca sararak, istediğiniz boyutta kesin.
• Basit ve lezzetli bir salata hazırlamak için, bir dilim domatesin üzerine mozzarella peyniri ve taze fesleğen yaprağı yerleştirin.
• Domates çorbasına, kızartma ve makama üzerine, servis etmeden kısa süre önce fesleğen ekleyin.
• Fesleğen sapları, tat vermesi için zeytinyağı ve sirke şişelerine konabilir.

Fesleğenli Şamfıstıklı Sos
Şef 1. Hugh McEvoy
Servis:20 adet (bir servis 1/8 su bardağı) • Hazırlama süresi: 10 dakika Bu tarif 4 adet enerji deposu yiyecek içerir.

MALZEMELER
1 su bardağı saf zeytinyağı
¼ çay kaşığı deniz tuzu
1 su bardağı Parma peyniri, rendelenmiş
1 çay kaşığı karabiber
½ su bardağı kavrulmuş şamfıstığı
8 su bardağı taze fesleğen, doğranmış
5 diş taze sarımsak

HAZIRLANIŞ: Bütün malzemeleri soğutun. Peynir, tuz ve biber dışındaki malzemeleri mikser veya mutfak robotuna koyun; akıcı sos kıvamına kadar karıştırın. Peyniri ekleyin, akıcı hale gelene kadar Tuz ve biberi ekleyin. Bütün haldeki taze fesleğen ı eğen yapraklar süsleyin. Hemen servis edin. Soğutulmuş olarak saklanabilir ama tadı zamanla kaçacaktır.

BESİN ÖGELERİ
Kalori: 150;
Toplam yağ: 15 gr. ;
Doymuş yağ oranı: 3gr.;
Kolesterol: 3mg. ;
Sodyum: 75mg. ;
Toplam karbonhidrat: 3gr. ;
Şeker: O gr. ;
Protein: 3gr.

FESLEĞEN AÇIKLAMA 3

Fesleğen ve reyhan aynı yazının kapsamına alıyorum. Ancak ikisi aynı Bitki değil. Fesleğenin moru var, küçük yapraklısı, büyük yapraklısı Var. Latincesi Ocimum basilicum. Yüz elli kadar türü olan fesleğen bir Akdeniz bitkisi, çünkü güneşi ve sıcağı seviyor. Tek yıllık bir bitki. Yani tohumları dökülüp de kendiliğinden çıkmazsa bir sonraki yıl yeniden ekmelisiniz. Aman fesleğensiz kalmayın, kurusuna da çok yüz vermeyin. Çünkü Çoğu hoş kokulu bitkinin aksine, feslegenin tazesi çok daha hoş kokulu, çok daha lezzetli. Hele de domates soslu spagetti sevenler cemiyetindenseniz fesleğensiz yaşayamazsınız! En sevdiğim fesleğen ama yine Bodrum'da geçiyor. Biliyorum benim bu Bodrum anlamadan bıkmış durumdasınız. Ama şaşırtıcı bir şekilde bu anı Bodrum‘da yaşadığım yıllardan değil de Bodrum'a tatile gittiğim bir seferden kalma. O dönemde Boston'da yaşıyorum ve tatil için Türkiye'ye geldiğimde kardeşim ve şimdi eşi olan kız arkadaşı Işıl, çok sevgili arkadaşım İffet ve eşi Tamer birlikte Bodrum'a gitmeye karar verdik. Gümüşlükte bulduk kendimizi sabahın köründe ve bir dostumuzla karşılaşıp onun önerisiyle Zehra Teyze'nin ev pansiyonuna yerleştik. Bütçeler çok büyük olmadığından öğle yemeklerini tostla geçiştirip akşam daha güzel şeyler yiyoruz. Ama ben tosttan çok da mutlu değilim. İlk Öğleni tostla geçirdikten sonra Zehra Teyze'nin bahçesindeki koca bir tepsi De duran kıpkırmızı domateslere bakarken ilham geliyor ve koşuyordu Bakkala. İki paket spagettiyi alırsın, domates, sarımsak, zeytinyağı ve fesleğenli bir sos hazırlar, iki paketi de haşlarsın. Hepsi karışınca sofraya oturuluyor ve tabii ki içine düşüyoruz tencerenin. İki paket makarna da bittiği. De bir rehavet ki sormayın. Tahmin edersiniz ki daha tepside çok domates, bahçede fesleğen, mutfakta da halis zeytinyağı var ve bizimkiler hergün yine aynısından istiyorlar. Dolayısıyla bizim 'tatil makarnamız' olur.)" Fesleğen ve domates soslu spagetti. .

O gün bugündür çok severim bu sosu ve her yediğimde yeniden o güre döner, Gümüşlükte bir öğle vakti olduğunuzu hissederim. Benim için Domates demek fesleğenle kurulmuş bir sırdaşlıktır aynı zamanda. Güzel bir keçi peyniri ya da taze mozzarella dilimleriyle güneşten alı al moru Gelmiş koca bir domatesten dikkatlice kestiğiniz dilimler bir araya gelin Başka ne ister? Tabii ki fesleğen yapraklarıyla zeytinyağı. Bu birbirine bakkan elemanlardan oluşan bir yaz pizzası da damak tadına uygun olacak Emin olun. Gelin Maria Yordanidu'nun Loksandra: İstanbul Düşü'nden fesleğenli bir Rum türküsü mırıldanırken size o en klasik domates sosumun değil de Antalyalıların bayıldığı fesleğenli yeşil domates yemeğinin tarifini yereyim. Domates sosunu nasıl olsa siz de yapıyor ve eminim çok da seviyorsunuzdur. Ama bu yemeğe de bayılacaksınız: İkisi yeter, more, Nane ile Fesleğen:

Ve bir de maydanoz... Fes/eğenli Yeşil Domates Yemeği 1/2 kg doğranmiş yeşil domates (kabuğuyla) 2 ufak doğranmış soğan 2-3 diş doğranmış sarımsak 1/2 su bardağı pirinç 3-4 dal doğranmış taze fesleğen (yerine taze nane de kullanabilirsiniz) 1 tatlı kaşı~ı biber salçası 3-4 çorba kaşık zeytinyağı Tuz, karabiber Tencereye yağ, soğan ve sarımsak: koyun. Orta ısıda 5 dakika kadar Kavurduktan sonra domatesleri ekleyin. Birkaç dakika da birlikte kavurun. Az suda erittiğiniz salçayı, pirinci, tuzunu. Biberini ve fesleğenleri koyun. Üzerini biraz geçecek kadar su ekleyip kaynatın. Su Kaynayınca kısık ateşte domates ve pirinçler pişene kadar (15-20 dakika) pişirin. Dilerseniz fesleğenini (ya da nanesini) inmesine yakın da koyabilirsiniz. Sıcak veya ılık servis edin. Bu yemekte domateslerin diri kalmasını tercih ederseniz pirincini önceden 1 saat kadar sıcak suda bekletebilirsiniz. (4-6 kişilik) Zonguldak'da 'fesleğen', Kıbrıs'ta 'fesdikerı', Antalya'da 'feslikarı' adıyla Anıları güzel bitkimiz sivrisinekleri kaçırır, bilirsiniz. Gerçi inatçı sivrisibiberin burunlarını tıkayıp yine de kanlı canlı insanlara pike yaptıklarını Biliyoruz, tecrübeliyiz. Ama fesleğen sadece sivrisinekleri kaçırmakla kalmıyor, öksürükte, solunum sistemi rahatsızlıklarında da kullanılabiliyor.Seyahatlerde midesi bulanan insanlar yanlarındaki birkaç dal fesleğeni sı-- suya daldırıp içebilirler mesela. hindistan'da kutsal bitki olarak kabul edilen fesleğen (çünkü dünyaya- hindistan'dan yayılmıştır) tüm Akdeniz ülkelerinin baş tacı ettiği otlardan Biridir, aynı zamanda Ortodoks kilisesince de kutsal bir bitki olarak bilinir. . Sırtı yere gelmez bizimkinin. Ağız tadına düşkün olup da fesleğen kullanmak olur mu hiç? İtalya ve Girit'te sevgi sembolü olan fesleğen (genç Kızdan bir dal fesleğen alan erkek onunla nişanlanmış olduğunu ilan vermiş) İtalyanların çok sevdiği pesto sosuna, makarna soslarına girer. Yukarıda bahsettiğim gibi peynir ve domatesi buluşturan ottur, hoş kokulu bitki alarak patlıcanla yapılan yemeklere, salataya, balık yemeklerine konur. Gelelim reyhana. Ziziphora türlerine verilen addır ve Güneydoğu Anadoluda rihan', Elazığ'da 'irehan', Van'da 'pirsotu' ve Sivas'ta 'anuhotu' olarak bİr, Yapraklarının kuvvetli bir kokusu vardır, Mayıs ve Haziran ayların yırlarda bolca bulunur. Çiçekleri de mora yakın bir kırmızı renktedir Anın. Sivas ve ilçelerinde öyle çok kullanılır ki, baharda dağlara çıkıp Han toplayanlar bolca toplayıp konu komşuya da dağıtırlar. Kurutul-'tan sonra torbalara konulan anuhotu (yani reyhan), yıl boyunca Sıvasın meşhur 'iç'inde, çorbalarda, pilavlarda bol kullanılır. Bu 'iç' öyle Bir şeydir ki, üzerine methiye bile düzülmüştür. Mustafa Uğutlu söylemiş, 'Jean Hanım da Divriği Mutfak Kültürü'nde yer vermiş bu methiyeye: Reyhan konur baş döndürür kokusu ,Ekşi limon iştah açar doğrusu,Bir de yanında ak lahana turşusu,Yemeğe doyulmaz biçim içimiz.Divriği‘de en önemli davetlerden biri "Bugün bize iç yemeğe gelesiz" şeklinde yapılır ve herkesin sevinerek geldiği davetlerdendir bu. Sevgili Müjgan Üçer‘in derlediği bilgilere göre eskiden 'iç' satır kıymasıyla yapı i Ancak artık etsiz yapılmakta imiş.

Tarifine gelince şöyle: İç (Divriği/Sivas) 2 su bardağı köftelik bulgur 2 su bardağı kaynar su 3-4 ufak doğranmış domates 2-3 ufak doğranmış yeşilbiber 1-2 çorba kaşığı salça 1-2 rendelenmiş kuru soğan Doğranmış taze soğan, maydanoz (istenildiği kadar) Tuz, kırmızıbiber, karabiber, kimyon, bol reyhan, sumak Limon suyu Asma yaprağı Eskiler bulguru soğuk su ve domatesin suyuyla ıslatmışlarsa da gençler eskisi kadar sabırlı olmadığından sıcak suyla şişmeye bırakırmış Bulguru. Yenilerin tarifine göre anlatacak olursak, bulgurun üzerine Sıcak su dökülür, karıştırılır ve üzerine bir kapak kapatılıp kabarması beklenir. Bulgur suyunu çekip kabardığında kuru soğan ve domatesi de eklenip iyice karıştırıldıktan sonra içine diğer malzemeler katılır. Koyu bir çorba kıvamında olacak şekilde su eklenir, arzuya göre limon sıkılır veya sumak ekilir. Yaz mevsiminde bir iki dakika haşlanmış asma yaprağına sarılarak yenir. Mevsiminde kendiliğinden yeti-şen bitkiler (evelik, kazankarası, herdemgüzeli gibi) ve yaz turşusu Da sofraya gelir. Kış aylarında ise yukarıdaki methiyede olduğu gibi Lahana turşusuyla birlikte servis edilir. (4-6 kişilik) İç, Sivaslıların 'kısır'ı. Sivas'ın komşusu Tokat'ta ise meşhur 'bat' vardır ki bu da yine bulgurla yapılmakla birlikte içine yeşil mercimek, ceviz ve bol reyahan: Konur. Tokatlılar da batlarıyla öğünürler, Yemekli toplantılarda bat mı bulunur. O da yine asma yaprağına ya da yerine göre marula sarılıp yenir. Peki ya Kerkük'te dolmaların yeri geldiğinde reyhan yapraklarına sarıldığını biliyor muydunuz? Çok hoş bir araması olsa gerek. Hiç deneme Fesleğene. Reyhana dair söylenecek çok söz var. Ama iyisi mi bir Arap Şiirinin hüzünlü satırlarıyla konuyu kapatalım. 'Ecelin Sevinci' adlı şiirden. Talat Alman‘ın çevirisiyle: Öyle yaşlandık ki dostlar şimdi genç olduk asıl, Fesleğen saplan ıslak, yaşamak, sallanarak.

FESLEĞEN AÇIKLAMA 4

Feslegen (Ocimum basilicum L)

"Reyhan" ve "ırehan" olarak ta bilinir.

Kullanılışı-1: Çiçeği, tohumu ve yaprakları kullanılır. Bunların çayı demlenir. Bundan ı -2 bardak içilir.


Kullanılışı-2: 1 çay kaşığı fesleğen 1 bardak suya konur ve demlenir. Kaynatmamalıdır. Yemeklerden sonra birer bardak içilir.


Kullanılışı-3: Fesleğen tohumları kaynatılır ve suyu içilirse kabızlığa iyi gelir.


Dikkat: Fesleğeni gebe kadınlar kullanmamalıdır.

FESLEĞEN AÇIKLAMA 5

Özellikleri

• Ortalama 35 cm boyunda olup, güzel kokusuyla tanınan bu bitki, Akdeniz iklimine sahip bütün ülkelerde yetişir.

Faydaları

• Esans yapımında yararlanıldığı gibi, yemek ve salatalarda da tatlandırıcı olarak kullanılır.

• İştah açıcıdır.

• Hazım bozukluklarını giderir.

• Barsak gazlarını giderir.