Tiroid İle İlgili Hastalıklar

Tiroid bezi rahatsızlıkları ya da daha bilinen adıyla“guatr”,ülkemizde sık görülen bir rahatsızlıktır.Özellikle Karadeniz Bölgesi‘nde su ve toprakta iyot tuzu eksikliği görülebilmesi nedeniyle sıkça karşılaşılır. İyot, tiroid hormonunun yapıtaşı olup eksikliğinde tiroid bezi TSH hormonu etkisiyle gittikçe büyür ve nodüler bir yapı kazanır hatta dışarıdan gözle görülebilir hale de gelebilir.

Önceleri yeterli hormon salgılayabilirken daha sonra büyük boyutta nodüler ancak yetersiz hormon salgılar hale gelir. Erken tanı konulamazsa hastalarda gittikçe ağırlaşan klinik bulgular görülmeye başlar,

Tiroid bezi, insan boynunda gırtlakönünde bulunur, insan metabolizmasının hızını ayarlayan T3 ve T4 hormonlarını salgılar. Bu hormonlar vücut ısımızdan, sindirim sistemininçalışmasına; kalp atım sayımızdan terleme miktarımıza kadar birçok yaşamsal fonksiyonu yönetir. Tiroid bezininçalışması, beyindeki“hipofiz bezi” dediğimiz organdan salgılanan TSH ile kontrol edilir.

Tiroid bezinin az ya daçokçalışması guatr dediğimiz tiroid bezi rahatsızlıklarına yol açar.

Tiroid bezinin yeterli hormonüretememesine“hipotiridi” denir.

Belirtiler:

Yorgunluk

Kabızlık

Kalpte yavaşlama

Üşüme, soğuğa tahmmülsüzlük

Hareketlerde ve zihinsel hızda yavaşlama

Adet düzensizliği ve kısırlık

Cilt ve cilt altındaödem ile kilo alma

Metabolizma hızında yavaşlama

İştah azalması

Ses kalınlaşması

Uykuya eğilim ve uyku apne sendromu

Gözlerde şişme

İleri dönemde koma hali ve solunum durması

Hipotiroidi yani tiroid bezinin azçalışması tanısı, kanda T3, T4 ve TSH hormonlarının düzeyi bakılarak konulur. Özellikle T4 hormonunun düşmesi tüm hipotiroidilerde yani tiroidi azçalışan kişilerde görülür.

Hipotiroidi ( Azçalışan tiroid) tedavisi: Hastaya ağızdan hap olarak olarak T3 hormonu ya da T3- T4 mixt hormon tedavisi yapılır, günlük 25 mikrogramla başlayan doz gittikçe artırılır.

Tiroid bezinin fazla miktarda hormonüretmesine ve salgılamasına“hipertiroidi” denir.

Belirtiler:

Terleme, sıcak basması

Kilo kaybı

Ayak bileğindeödem

Aşırı derecede güçsüzlük

Çarpıntı

İshal

Artmış iştaha karşın kilo kaybı

Gözlerde ileri derecede büyüme veöne doğru ilerleme (Egzoftalmi)

Ellerde titreme

Saç dökülmesi

Sinirlilik hali

Hipertiroidi nedenleri, hipofizden fazla TSH salgılanması ya da bağışıklık sisteminin etkisiyle tiroid bezinin fazlaçalışması ile olabilir. Ayrıca hormon salgılayan tek ya daçok sayıda tiroid nodülü de gözlenebilir.

Hipertiroidi tedavisi: Tedavinin amacıüretilen hormon düzeyinin azaltılmasıdır. Hastalarda ilaç tedavisi sonuç vermediği zaman radyoaktif iyot tedavisi ya da cerrahi tedavi uygulanabilir.

Hastaötiroid sendromu (normal tiroid fonksiyonu ile giden hastalık hali)

Ağır hastalık ya da ağır egzersiz, fiziksel travma tiroid hormonunun etrafta tutulmasını ve TSH salınımını etkileyebilir. Herhengi bir guatr rahatsızlığı olmadığı halde kişilerde vücutta oluşan diğer anormal durumlar nedeniyle hormon yetersizliği görülür. En belirginözellik, T3 değerinin kanda düşük olarak tespit edilmesidir. T4 değerleri değişiklik gösterebilir.Ötiroidik durumun tespiti için TSH değerlerinin normal olmasıönemlidir.

Tiroidit (Tiroid iltihabı)

Genellikleüst solunum yolları enfeksiyonlarını takiben, virüslere bağlı olarak ortayaçıkar. Boğazda ağrı, yanma, hassasiyet, sıcaklık artışı olur, ağrıçene altına kadar vurabilir. Boyun bölgesinde lenf bezi büyümesi de gözlenebilir. Ani ateş, ağrı, sedimentasyon yükselmesi gözlenebilir. Tiroid fonksiyonlarına göre tedavi düzenlenir.

Hashimoto Tiroiditi

Bağışıklık sistemine bağlı (otoimmün) gelişen kronik gidişli iltihabi bir hastalıktır. Guatr bezi genellikle asimetrik olarak büyür ve zamanla hormon yetersizliği gelişir. Hastalarda başlangıçta; boğazda ve boyunda ağrı, halsizlik,çarpıntı, boyun bölgesinde ateşlenme ve hassasiyet görülür.Önceleri sıcaklık basması, terleme,çarpıntı gibi bulgular oluştuğu halde, zamanla tiroid bezinde harabiyet geliştiği için; hastada kilo alma,üşüme, kalpte yavaşlama gibi bulgular oluşabilir. Başlangıçta kanda TSH hormon düzeyi artar, serum T4 düzeyleri düşer ve hipotiridi bulguları gelişir. Hipotiroidi durumu geliştikten sonra tamamlayıcı tedavi uygulanır.

Tiroid Bezi RahatsızlıklarınınÖnlenmesi

Özellikle iyot eksikliği olduğu bilinen bölgelerde iyotlu tuz kullanımınınönerilmesi, hastalığın sık görüldüğü bölgelerde sularda iyot analizi yapılması daönemlidir. Ayrıca tiroid fonksiyon testlerinin tarama testi olarak kullanılması ve erken tanı konulması hastalığa bağlı birçok malüliyeti engelleyecektir. Gebelerde ilk haftalarda tiroid hormonunda eksiklik ya da fazlalığın tespit edilmesi, hem annenin sağlıklı bir gebelik geçirmesi açısından hem de bebekte oluşabilecek sakatlıklarınönlenmesi açısındançokönemlidir.