Tiroid; her insanda bulunan ve bulunmasi gereken bir organdir. Boynumuzda, girtlağin önünde, adem elmasinin altinda, yüzeyde ciltaltinda bulunur.

Tiroidin boyundaki önden görüntüsü, U harfine benzer. 2 adet bacaği (bunlara tiroid lobu denir), 1 adet de birleşme noktasi (buna isthmus denir) vardir.

Tiroidin görevi; tiroksin ve kalsitonin isimli 2 hormonun üretmektir. Tiroksin hormonu, halk arasinda T3, T4 olarak bilinir.

Tiroid, organin adidir, hastaliğin adi değildir. Türk Dil Kurumu, tiroid yerine tiroit kelimesini tercih etmektedir.

Guatr; tiroid bezinin büyümesine guatr denir. Bu büyüme, gözle görülebilir veya sadece tibbi görüntüleme yöntemleri ile ortaya konabilir. Halk arasinda tiroidin her türlü hastaliğina guatr demek alişkanlik olmuştur. Halbuki tibben, sadece, tiroidin kanser dişindaki büyümelerine guatr denmektedir. Guatr, her zaman tiroid hormon üretimini bozmaz. Bazen hastanin boğazinda çok büyük bir guatr olmasina rağmen tiroid hormonu normal olabilmektedir.

iç Guatr: Dişaridan gözle görülmeyen tiroid hastaliğina halk “iç guatr” demeyi tercih etmektedir, özellikle de zehirli gautr‘a iç guatr demek adet olmuştur. Tibbi olarak doktorlar iç guatr veya diş guatr kelimelerini kullanmaz.

Nodül: Tiroid‘te bulunmamasi gereken kitlelerdir. En önemli riski, kanser olabilmeleridir.

TiROiD HASTALIKLARI

2 ana gruba ayrilir: 1) Tiroidin hormon hastaliklari, 2) Tiroidin yapisal hastaliklari.

Tiroidin Hormon Hastaliklari: Tiroidin hormon üretimindeki bozukluklardir: 2 tür tiroid hormon hastaliği vardir: Tiroid tarafindan aşiri hormon üretilirse buna hipertiroidi, yani zehirli guatr denir. Aksi de mümkündür, tiroid yetersiz hormon üretimi yaparsa buna hipotiroidi (tiroid hormon yetmezliği) denir.

Tiroidin Yapisal Hastaliklari: Tiroidin yapisi, dokusu bozulmuştur, tiroid hormonu üretimi normal veya anormal olabilir. Bu hastaliklari 2 gruba ayiriyoruz: tiroidin kanserleri, tiroidin kanser dişindaki diğer yapisal hastaliklari.

Tiroidin Kanser Dişindaki Diğer Yapisal Hastaliklari: Bu hastaliklarin en yaygin olan 2 türü vardir; tiroid nodülleri, tiroid iltihaplari.

Tiroid Nodülleri: Tiroid‘de bulunan “kitle”lere verilen isimdir. Nodüllerin kanser riski vardir. Nodüller, tiroid kanseri öncüsü olabilir. Kanser riski tiroid nodülünün cinsine göre değişir. 3 tür nodül vardir.

Çok çalişan nodüller (hiperaktif nodül, sicak nodül), az çalişan nodüller (hipoaktif nodül, soğuk nodül), normal düzeyde çalişan nodüller (normoaktif nodül, ilik nodül).

En yaygin nodül, ilik nodüllerdir. Kanser riski sicak ve ilik nodüllerde %5 civarindadir; yani her 20 nodülden 1‘i kanserdir. Soğuk nodüllerde kanser riski %25 tir, yani her 4 soğuk nodülün 1‘inde kanser vardir. Bir hastada birden çok nodül olabilir.

Tiroid‘te nodül varsa, bu guatr türüne nodüllü guatr denir; nodül tek 1 adet ise tek nodüllü guatr (soliter nodüllü guatr), nodül birden çok ise çok nodüllü guatr (multinodüler guatr) denir.

Tiroid iltihaplari: Çoğunluğu mikropsuz tiroid iltihabidir. En popüle rolani, Haşimoto hastaliğidir. Halk, Haşimato hastaliği demeyi tercih etmektedir. Erişkin kadin nüfusunun yaklaşik %10‘unda vardir.

Kanser Riski ile ilgili Genel Yanilgi: Eskiden tek nodüllerde kanser riski yüksek olarak kabul edilirdi. Artik, son 5 yil içinde yayinlanan araştirmalarda çok nodüllü guatr‘da kanser riskinin daha yüksek olduğu ortaya çikmiştir.

Tiroid Hastaliklarinin Belirtileri:

Tiroid Hastaliklarinin En Sik Görülen Belirtileri Nelerdir?

1) Çarpinti (kalp çarpintisi)

2) Kilo Artişi

3) Çabuk Yorulma

4) Aşiri Sinirlilik

Tiroid hastalarinda da görülen çarpinti; efor olmadan, yani hasta dinlenirken, her zamanki çaliştiği gibi çalişirken ortaya çikar. Çarpinti, en siklikla; tiroid bezinin aşiri hormon üretmesi (hipertiroidi) sonucu ortaya çikar. Ancak, tiroid hormonu az üretilen (hipotiroidi) hastalarda da çarpinti görülebilir. Sicak nodüllü (çok çalişan tiroid nodülü) hastalarda çarpinti en sik görülen belirtidir.

Kilo Artişi; tiroid hormonu yetersiz olan, tiroid bezi yavaş çalişan hipotiroidi hastalarinda diyete rağmen kilo verememe, kilonun hizli artişi, iştahin artmasi ve devamli yemek yeme ihtiyaci şeklinde kendini belli eder.

Çabuk Yorulma; tiroid hormonu azliğinda (hipotiroidi) veya çokluğunda (hipertiroidi) görülebilir. Tiroit hormonu normal olan nodül ve guatr hastalarinda çabuk yorulma görülmez.

Aşiri Sinirlik; tiroid hormonu aşiri üretilen yani hipertiroidi hastalarinda öfke, saldirganlik, kavgacilik sik görülürken troid hormonu yetersiz olan yani hipotiroidi hastalarinda depresyona bağli gerginlik ve sinirlilik görülür. Ama, Türk toplumu, genelde yaşam koşullari ve genetik özelliklerin etkisi ile çabuk kizan, çabuk sinirlenen, gergin kişilerin sik görüldüğü bir toplumdur; o nedenle her aşiri sinirli kişinin illa ki tiroid hastasi olmasi gerekmez.

Tiroid Hastaliği Şüphelendirecek Belirti ve Bulgular

•Çarpinti (Kalp Çarpintisi)

•Ellerde Titreme

•Ani Kilo Artişi

•Ani Kilo Kaybi

•Düşük

•Ölü doğum

•kisirlik

•Gözlerin ileri Doğru Çikmasi (Egzoftalmi)

•Diyete Rağmen Kilo Verememe

•Ani Öfke Patlamalari

•Aşiri Sinirlilik

•Kabizlik

•ishal

•Bulanti

•Unutkanlik

•Adet Düzensizliği

•Omuz, Boyun, Sirt, Bel, Kol, Bacak Ağrisi,

•Adele Kramplari,

•Çabuk Yorulma,

•Çalişmaya isteksizlik,

•Cinsel isteksizlik

•Cinsel Performans Düşmesi,

•Depresyon

•Panik Atak

•Sik Dişkilama

•Ses KisikliğiSeste Çatallanma

•Yutkunma Güçlüğü

•Nefes Darliği

•Boğazda sıkıntı Hissi

•Boğazda Takilma Hissi

•Boğazda Şişlik

•Uykuda Nefes Darliği (Uyku Apnesi)

•Uykusuzluk

•Horlama

•Sicak Basmasi

•Çok Üşüme

•Gece Terlemesi

•Aşiri Terleme

•Tirnaklarda Kirilma

•Tirnaklarda Soyulma

•Tirnaklarda Yarilma

•Tirnaklarda Lekelenme

•Cilt Kuruluğu

•Kalp Ritm Bozukluğu

•Kadinlarda Saç Dökülmesi

•Saçlarda Kepeklenme

•Saçlarda Matlaşma

Uzmana Başvurun: Yukaridaki şikayet, bulgu ve belirtiler bir çok diğer organin hastaliğinda da ortaya çikabilir ancak bu bulgu, belirti ve şikayetler varsa size ve doktorunuza tiroid hastaliğini düşündürmelidir. Bu şikayet, bulgu ve belirtilerin hepsi birden bulunmaz; biri veya bir kaçi bulunur.

“Tiroid Hastaliği Var Mi” Testleri:

Bu testlere “tarama testi” (screeening tests) denir. Bu testler; toplam 4 adetttir-tiroid ultrasonografisi, kanda yapilan TSH, Anti-tpo ve Anti-tg testleridir. Bu testler, sizde herhangibir tiroid hastaliği olup omadiğini gösterir. Bu testler normalse, sizde tiroid hastaliği yok demektir.

Tiroid Hastaliklari Tani Testleri ve Yöntemleri:

Bu test ve yöntemler, sizdeki tiroid hastaliğinin cinsini, nedenini, hangi safhada olduğunu, tedavisinin nasil yapilmasi gerektiğini, tedaviden sonra ortaya çikabilecek durumlari gösterir. Bu testlerinin biri diğerinin yerini tutmaz. Her bir testin verdiği bilgi diğerinden farklidir. Bu nedenle, “Bana ultrasonografi yapin, kan testine gerek yok” veya “Sintigrafi yapin biyopsiye gerek yok” demek mümkün değildir. En önemli tani yöntemleri:

1.Tiroid Ultrasonografisi,

2.Tiroid Sintigrafisi,

3.Tiroid iğne Biyopsisi,

4.Tiroid Kan ve idrar Testleri

Tiroid ultrasonografisi, her tiroid hastasina mutlaka yapilmalidir. Bu yöntem, nodül olup olmadiğini gösteren en kesin testtir. Diğer başka bilgiler de verir ama kanser olup olmadiğini göstermez.

Tiroid sintigrafisi, tiroidin ve/veya tiroid nodülünün fonksiyonunu gösterir, kanser olup olmadiğini göstermez. Nodüller sintigrafide; soğuk, sicak veya ilik olarak siniflanir.

Tiroid ince iğne biyopsisi: Mutlak surette real-time ultrasonografi altinda 2 kişi tarafindan yapilmalidir. Yani, iğne nodüğle girerken ultrasonografide görüntü “canli yayin” yapmalidir.

Kan ve idrar testleri; çok fazla kan testi vardir; önemli noktalardan biri, T3 ve T4 ölçümüdür. FT3 (serbest T3) ve FT4 (serbest T4) ölçülmeli, TT3 veya TT4 ölçülmemelidir, yanilticidir. Raporda FT3 veya FT4 yazmiyorsa TT3 ve TT4 ölçümü yapilmiştir. Tiroglobulin ve tiroid antikorlari (anti-tpo, anti-tg) mutlaka her hastada ölçülmelidir.

Tiroid Hastaliklarindan Korunma Yollari:

Sakin, huzurlu bir yaşam sizi tiroid hastaliğindan önemli ölçüde korur.

Şeker hastaliği ve şişmanlik tiroid hastaliklarini tetikleyen önemli sağlik sorunlaridir.

iyot eksikliği sadece, deniz seviyesinden yüksekteki köylerde ve yaylalarda yaşayanlarda tiroid hastaliği riski oluşturur, sanildiğinin aksine normal beslenen ve deniz seviyesidne yaşayanlarda tiroid hastaliği nednei iyot eksikliğine bağli değildir.

Fazla iyot kullanimi, başta haşimato hastaliği olmak üzere tiroid sağliğini bozabilir. Gerekmedikçe, bilimsel araştirmalarla iyot eksikliği kesinlikle ortaya çikmamişsa bir topluma iyotlu tuz yedirilmemelidir.

Diş röntgeni çektirende tiroit kanseri riski daha fazla

Gerekmedikçe boyun, çene ve diş röntgeni çekilmemelidir. 2007 yilindan beri Guatr ve Tiroid Kanseri Derneği olarak, çocuklarin bu tür filmlerden olabildiğince korunmasi ve eğer bu filmler mutlaka çekilecekse tiroidinin korunmasi için bir çok uyarida bulunduk, toplumu bilinçlendirdik. Daha son ay yeni çok yeni bir araştirmada çocukluğunda diş röntgeni çekilen kişilerde tiroid kanseri görülme riski yüksek bulunmuştur.

Çernobil kazasi, Avrupa ve Türkiye‘de tiroid kanserini artirmiş olabilir.

Su, have ve çevre kirliliği; son yillarda tiroid hastaliklarinin oluşmasina neden olduğu yönünde üzerinde en çok durulan konulardir.

Tiroid Konusunda Yanliş Bilinenler

•Tiroid hastaliklari, sadece Karadeniz Bölgesinde görülür (YANLIŞ), her şehirde, kasaba ve köyde tiroid hastaliği görülür.

•Tiroid nodülü çok yaygin, herkeste var, önemli değil (YANLIŞ), çok yaygindir, ama önemlidir, kanser habercisi olabilir.

•Guatr, sadece kara lahana yiyenlerde görülür (YANLIŞ), artik kara lahananin tiroid hastaliği yaptiğina olan bilimsel inanç tamamen kaybolmuştur.

•Bütün tiroid hastaliklarinda iyotlu tuz iyi gelir (YANLIŞ), sadece iyot eksikliği mevcut olan guatr hastalarinda iyotlu tuz faydali olur, iyot eksikliği yoksa iyotlu tuz kullanimi zarar verebilir.

•Boğazda şişlik yoksa tiroid normaldir, tiroid hastaliği yoktur (YANLIŞ), tiroid hastalikalrinins sadece üçte birinde boğazda şişlik vardir.

•Tiroid hastaliklari, kaderdir, tedavi edilemez (YANLIŞ), tedavi edilir, ömür boyu sürer.

•Tiroid hastaliklari, sadece ameliyatla “temizlenir”(YANLIŞ), ameliyat sadece az sayida tiroid hastasina uygulanir, uygulanmalidir.

•Ameliyattan sonra tiroid hormon hapi kullanmaya gerek yok (YANLIŞ), her tiroid ameliyati tiroid hormon üretimini yetersiz hale getirebilir, her ameliyattan sonra takip ve ilaç kullanimi gerekir.

•Soğuk nodüllerin hepsini ilaçla tedavi etmek mümkündür (YANLIŞ), soğuk nodüllerde biyopsi sonrasinda bazi hastalarda ilaçla tedavi yapilir.

•Dopler tetkiki ile nodülün kanser olup olmadiği anlaşilir (YANLIŞ), Dopler ile kanser olmadiği tanisi koymak abartidir, sakincalidir, bilim dişidir, yanliştir.

•Ultrasonografi ile nodülün kanser olup olmadiği anlaşilir (YANLIŞ), sadece biyopsi ile kanser riski değerlendirilir.

•Sintigrafi ile nodülün kanser olup olmadiği anlaşilir (YANLIŞ), sadece biyopsi ile kanser riski değerlendirilir.

•Tiroid hormonlarini ölçtürdüm, normal çikti, ben kanser veya başka tiroid hastaliği yok(YANLIŞ), bu ölçüm sadece tiroid hormon hastaliği olmadiğini gösterebilir.

•Boynumda bir şişlik var ama zararsiz (YANLIŞ), her şişilk ciddiye alinmalidir.

•Gözü ileriye çikan zehirli guatr hastasi tedavi edilmesin, gözü daha kötü olur (YANLIŞ), etkili tedaviden sonra göz kismen veya önemli ölçüde geriye gelir.

•İnce iğne biyopsisi çok aci verir (YANLIŞ), boğaz cildi özel olarak uyuşturulursa aci çok az olur.

•Tiroid'deki nodüle iğne biyopsisi yapilirsa kanser yayilir (YANLIŞ), tamamen bilim dişi, gerçek dişi, halk efsanesidir.

•Boğazimda hiç şikayetim yok ki ben de tiroid hastaliği olsun (YANLIŞ), tiroid hastaliklarindan kaynaklanan şikayetler genellikle anlaşilmaz, çekuplarda mutlaka tiroide de bakilmalidir (tarama testleri yapilmalidir)