Böbrekte Kum Düşürme
Böbrekte Kum Düşürme : İlk neden diyet ile yeterli kalsiyum alınmaması. En önemli kalsiyum kaynakları yeşil yapraklılar. Ama maalesef birçoğu oksalattan da zengin. Süt ürünleri kalsiyumdan zengindirler ama fosfor bakımından da zengin olduklarından iyi emilmiyorlar. Yeşil yapraklılardaki kalsiyum/fosfor oranları ise oldukça iyi.
Bağırsak florası da böbrek taşlarını etkiliyor mu?
Evet, belki de en önemli neden bu. Bazı hastalarda bağırsaktaki yağlar enzim yetersizliği nedeni ile yeteri kadar emilemiyor. Emilmeyen yağlar kalsiyumla birleşerek sabunlaşır ve bağırsaktan dışarı atılıyorlar. Hâlbuki kalsiyum normalde bağırsak hücrelerinden salgılanan oksalatı bağırsakta bağlayarak dışkı ile atılmasını sağlıyor.
Bağırsaktaki faydalı mikropların (probiyotik) bir bölümünü Oxalobacter formigenes adı verilen anaerobik bakteri oluşturuyor (2). Oksalobakterler de denilen bu bakteriler bağırsaktaki oksalatı tüketiyorlar. Ama bağırsak florası bozuk olanlarda bu bakterilerin sayısı azalıyor. Bu nedenle de ortamdaki oksalat artıyor. Kalsiyum yetersiz olunca oksalat bağlanamıyor ve fazla miktardaki oksalat kana geçiyor ve başta beyin ve böbrekler olmak üzere çeşitli organlara zarar veriyor. Başta klaritromisin ve doksisiklin gibi bazı antibiyotikler oksalobakter üremesini yavaşlatıyor.
Yani antibiyotikler de taş oluşumunu artırıyor diyorsunuz, yanlış anlamadıysam?
Evet, aynen onu söylüyorum. Maalesef tıp pratiğinde çok fazla antibiyotik kullanılıyor. Probiyotik alanlarda ise tam tersine oksalüri azalıyor (3).
Unlu şekerli gıdalar da taşa sebep oluyor mu?
Evet oluyor. Bunların diyetten çıkartılması da taş olasılığını azaltıyor (4).
Proteinden zengin beslenme böbrek taşına sebep oluyor mu?
Fazla proteinli gıdaların böbrek hastalığına yol açtığı düşüncesi yaygın. Çünkü et süt, tavuk, gibi proteinden zengin gıdalar idrarı asitleştiriyor, asit idrar da kalsiyum oksalat gibi taşların oluşumunu artırıyor diye düşünülüyor. Ama yapılan araştırmalarda fazla protein yenilmesinin taş oluşumunu artırmadığı saptanmış (5). Taş devri diyeti gibi doğal diyetlerde proteinler fazla bile olsa asit idrar oluşmadığını osteoporoz konusunda geniş olarak göreceğiz. Böbrek taşların önlenmesi için proteinlerin kısıtlı miktarda tüketilmesi gerektiği de iddia edilmiş ama yapılan çalışmalar gerçeğin bunun tam tersi olduğunu gösteriyor. Bu arada bol sebze yeme ve su içmenin idrarı alkalileştirdiği unutulmamalı.
C vitamini böbrek taşı yapıyor mu?
Askorbik asit (C vitamini) metabolize olduğu zaman oksalata dönüşüyor. Bu nedenle fazla C vitamininin böbrek taşı oluşumunda rol oynayabileceği ileri sürülmüş. Fakat araştırmaların sonucu durumun böyle olmadığını gösteriyor. Mesela 40-75 yaşları arasında değişen taş hikayesi olmayan 45,251 erkek 6 yıl izlenmiş C tüketimi ile taş arasında bir ilişki araştırılmış, fakat daha fazla C vitamini kullananlarda daha fazla böbrek taşı olduğuna dair güçlü bir delil saptanmamış (6).
Aynı şekilde başka bir araştırmada günde 250mg‘dan az C vitamini kullananlarla 1500mg‘ın üzerinde kullananlar arasına taş rizikosu açısından bir farkın olmadığı gösterilmiş (7).
2003 yılında bir literatür taraması yapılıp o tarihe kadar yapılan C vitamini-böbrek taşı ilişkisini araştıran çalışmalar sistematik olarak incelenmiş (8). Bu toplu analizde de fazla C vitamini kullananlarda daha fazla böbrek taşı olduğuna dair güçlü bir delil saptanamamış.
Bağırsak florası da böbrek taşlarını etkiliyor mu?
Evet, belki de en önemli neden bu. Bazı hastalarda bağırsaktaki yağlar enzim yetersizliği nedeni ile yeteri kadar emilemiyor. Emilmeyen yağlar kalsiyumla birleşerek sabunlaşır ve bağırsaktan dışarı atılıyorlar. Hâlbuki kalsiyum normalde bağırsak hücrelerinden salgılanan oksalatı bağırsakta bağlayarak dışkı ile atılmasını sağlıyor.
Bağırsaktaki faydalı mikropların (probiyotik) bir bölümünü Oxalobacter formigenes adı verilen anaerobik bakteri oluşturuyor (2). Oksalobakterler de denilen bu bakteriler bağırsaktaki oksalatı tüketiyorlar. Ama bağırsak florası bozuk olanlarda bu bakterilerin sayısı azalıyor. Bu nedenle de ortamdaki oksalat artıyor. Kalsiyum yetersiz olunca oksalat bağlanamıyor ve fazla miktardaki oksalat kana geçiyor ve başta beyin ve böbrekler olmak üzere çeşitli organlara zarar veriyor. Başta klaritromisin ve doksisiklin gibi bazı antibiyotikler oksalobakter üremesini yavaşlatıyor.
Yani antibiyotikler de taş oluşumunu artırıyor diyorsunuz, yanlış anlamadıysam?
Evet, aynen onu söylüyorum. Maalesef tıp pratiğinde çok fazla antibiyotik kullanılıyor. Probiyotik alanlarda ise tam tersine oksalüri azalıyor (3).
Unlu şekerli gıdalar da taşa sebep oluyor mu?
Evet oluyor. Bunların diyetten çıkartılması da taş olasılığını azaltıyor (4).
Proteinden zengin beslenme böbrek taşına sebep oluyor mu?
Fazla proteinli gıdaların böbrek hastalığına yol açtığı düşüncesi yaygın. Çünkü et süt, tavuk, gibi proteinden zengin gıdalar idrarı asitleştiriyor, asit idrar da kalsiyum oksalat gibi taşların oluşumunu artırıyor diye düşünülüyor. Ama yapılan araştırmalarda fazla protein yenilmesinin taş oluşumunu artırmadığı saptanmış (5). Taş devri diyeti gibi doğal diyetlerde proteinler fazla bile olsa asit idrar oluşmadığını osteoporoz konusunda geniş olarak göreceğiz. Böbrek taşların önlenmesi için proteinlerin kısıtlı miktarda tüketilmesi gerektiği de iddia edilmiş ama yapılan çalışmalar gerçeğin bunun tam tersi olduğunu gösteriyor. Bu arada bol sebze yeme ve su içmenin idrarı alkalileştirdiği unutulmamalı.
C vitamini böbrek taşı yapıyor mu?
Askorbik asit (C vitamini) metabolize olduğu zaman oksalata dönüşüyor. Bu nedenle fazla C vitamininin böbrek taşı oluşumunda rol oynayabileceği ileri sürülmüş. Fakat araştırmaların sonucu durumun böyle olmadığını gösteriyor. Mesela 40-75 yaşları arasında değişen taş hikayesi olmayan 45,251 erkek 6 yıl izlenmiş C tüketimi ile taş arasında bir ilişki araştırılmış, fakat daha fazla C vitamini kullananlarda daha fazla böbrek taşı olduğuna dair güçlü bir delil saptanmamış (6).
Aynı şekilde başka bir araştırmada günde 250mg‘dan az C vitamini kullananlarla 1500mg‘ın üzerinde kullananlar arasına taş rizikosu açısından bir farkın olmadığı gösterilmiş (7).
2003 yılında bir literatür taraması yapılıp o tarihe kadar yapılan C vitamini-böbrek taşı ilişkisini araştıran çalışmalar sistematik olarak incelenmiş (8). Bu toplu analizde de fazla C vitamini kullananlarda daha fazla böbrek taşı olduğuna dair güçlü bir delil saptanamamış.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
