Böcek Sokması

Böcekler dünyanın her köşesinde yaşayabilen canlılardır. Böcek ısırıkları ve sokmaları farklıdır. Böcek sokmaları zehirli böceklerin iğneleri aracılığı ile zehirlerini deriye enjekte etmeleridir. Genellikle çok ağrılıdır. Böcek ısırıkları ise zehirsiz böceklerin tükürükleri ve kan emmek için salgıladıkları pıhtı önleyici maddelere karşı alerjik reaksiyon ve bölgesel tahriş oluşmasıdır.

Böcek ısırıkları ve sokmalarının pek çoğu tehlikesizdir ve ilkyardım dışında tedavi gerektirmez. Örümcek ve akrep sokmalarının çoğu da tehlikesizdir. Bazı insanların bünyeleri diğerlerine göre daha hassastır ve anaflaktik şok (anafilaksi) denen ve ölümcül olabilen alerjik durum oluşabilir. Bunun dışında böcekler, deride birkaç gün kaşıntılı benekler olarak kalan bir ya da daha fazla ısırığa neden olurlar. Bu ısırıklar da bazen, özellikle bacaklarda, su toplayan kabarcıklara neden olabilir.

Böcek ısırıklarının çoğu, vücudun böceklerin ulaşabildikleri açık yerlerinde oluşur. Bazen vücutta, böceğin giysilerin altından girdiği yerlerde birden fazla ısırık olabilir. Bazen ısırılan kişide böcek ısırığına karşı alerjik bir reaksiyon gelişebilir. Bu durumda kurban vücudunda, böceğin ısırdığı yerden uzakta, böcek ısırığına benzeyen lekeler ortaya çıkabilir. Örneğin, bacaktaki bir böcek ısırığı vücutta ya da kollarda lekeler oluşmasına yol açabilir. Bu zamanla geçer, ancak kurbanın aynı böcek tarafından tekrar ısırılması halinde tekrarlayabilir.

Tedavi:

Böcek ısırıkları tedavisinde birkaç yaklaşımın üzerinde durmak uygundur.

Evde ilkyardım: Alerji hikayesi olan kişiler hariç, ilkyardım dışında bir tedaviye yoktur.Daha fazla sokulmamak için böcekli alandan uzaklaşmalı ve/veya böcek uzaklaştırıcı maddeler (losyon gibi) kullanmalı, vücuda koruyucu elbiseler giyilmelidir. Eğer bal arısı tarafından sokulmuşsa balansının cilt içinde kalan iğnesi çıkartılmalıdır. Bal arılarının iğneleri çengellidir ve sokunca ciltte kalır ve ikinci kez sokamaz. Ama eşek anları ve diğer yaban arıları, iğneleri çengelsiz olduğu için birden fazla sokabilirler. Sokulma bölgesi su ve sabunla iyice yıkanmalıdır. Sokulan kısmın üzerine istenildiğinde bir saatte toplam 20 dakikayı geçmeyecek şekilde buz uygulanması ağrıyı ve kaşıntıyı azaltır. Buz, donma ve ciltte hasara yol açmamak için doğrudan cilde konmamalıdır. Eğer son 10 yıl İçinde tetanoz aşısı yapılmadıysa, tetanoz aşısı için hekime danışılmalıdır.Kaşıntı için antihistaminik (alerji ilaçları) ilaçlar alınabilir. Ağrı için ağrı kesiciler alınabilir.

Eğer daha önce böcek sokması sonrası ciddi alerjik reaksiyon geçirildiyse hemen acil tıbbi yardım istenmelidir. Bu arada antihistaminik ilaçlar en kısa zamanda alınmalıdır. Eğer alerjik belirtiler geliştiyse ve doktor önceden reçete etmişse acil alerji kiti (epinefrin) kullanılmalıdır.

Eğer kene tarafından ısırıldıysanız, kene bir cımbız yardımı ile başından tutarak yavaşça, parçalamadan çıkartılmalıdır ve bir kavanoza konarak saklanmalıdır. Böylece, eğer bir hastalık gelişirse ısıran böceği tanımlamak kolaylaşacaktır. Eller ve ısırığın etrafı su ve sabunla yıkanmalıdır. Kene tam olarak çıkarılamadıysa doktora başvurmalıdır.

Hekime danışma ve tıbbi yardım: Eğer sokulma yerinde 2,5 cm çapında ve üzerinde bir şişlik oluşmuşsa, ağrıda artma, kırmızılık, apse veya irin gibi enfeksiyon bulguları varsa ya da 2 gün geçtiği halde belirtiler geçmemişse hekime ya da herhangi bir hastanenin acil servisine başvurulmalıdır.

Eğer son tetanoz aşısının üzerinden on yıl geçmişse tetanoz aşısı için doktora danışılmalıdır.

Ölmüş böceklerin getirilmeleri, hangi böcek tarafından ısırılma veya sokmanın gerçekleştirildiğini anlamak için yardımcı olabilir.

Kene ısırığından sonra; döküntü, ateş, kas ve eklem ağrıları, lenf bezesi şişmesi ve grip benzeri bir durum oluştuysa Lyme hastalığı açısından mutlaka bir hastaneye başvurmalıdır.

Acil servise başvurma: Eğer kişinin yaygın alerjik reaksiyon geçirdiği düşünülüyorsa hemen 112 aranarak acil servise götürülmelidir.

-Solunum güçlüğü,

-konuşma güçlüğü,

-ağız ve/veya boğazda şişme,

-bütün vücutta döküntü,

-bayılma veya bilinç kaybı,

-yaşlı ve çocuklarda 10-20 yerinden ve daha fazla sokulmalar,

-ağız içinden, dilden veya boğazdan sokulmalar,

-hiçbir belirti gözlenmese bile eğer daha önceden böcek sokulması sonrası ciddi alerjik reaksiyon hikayesi varsa,

-karın ağrısı, titreme, ateş, bulantı ve karın ağrısı

durumlarında acil servise başvurulmalıdır.

Pek çok böcek ölümcül zehir içermese bile ölümcül zehirleri olan cinsleri de mevcut olduğundan;

örümcek ve akrep sokmalarında,

eğer sokulma yerinde geniş (2,5 cm çapında ve üzeri) bir şişlik oluşmuşsa,

enfeksiyon bulguları varsa (ağrının artması, kırmızılık, abse veya irin varsa) ya da iki gün geçtiği halde belirtiler geçmemişse

mutlaka bir hekime başvurulmalı, ya da herhangi bir hastanenin acil servisine gidilmelidir.

Eğer kişi uyaranlara cevapsızsa (koma/derin uyku) hemen temel ilkyardıma başlanmalıdır.