Kalın barsak tembelliği konusunu incelemeden önce “kalın barsak hareketlerinin önemi nedir” bölümünü tekrar gözden geçirmek gerekmektedir. Bahsedildiği gibi tamamen irade dışı çalışan ve gaitayı ilerletici/itici yani boşaltıcı barsak hareketlerinin az olmasının klinik belirtileri halk arasında kalın barsak tembelliği olarak tanınmaktadır. Gerçekten bazı kabız kişilerde bu tür barsak hareketleri normalden çok daha az sayıda veya güçsüz olarak gerçekleşmekte ve kalın barsak yeterli miktarda boşalamamaktadır. Barsak tembelliği, belirti verme süresi ve başka hastalıklar sonucu ortaya çıkmasına göre iki ana grubta değerlendirilebilir.

6.1 Yavaş geçişli tembellik (Kolonik İnertia):
Dışkılama sayısının azalması halk arasında barsak tembelliği olarak adlandırılmakta ve genellikle kabızlık kavramı ile özdeş kabul edilmektedir. Aksine, barsak tembelliği kabızlık nedenlerinden biridir ve kalın barsak hareketlerinin nicelik ve nitelik olarak azaldığını veya gaitanın ilerlemesinde etkin rol oynamadığını belirtir. Barsak tembelliğinin doğal sonucu olarak kabızlık oluşur. Bununla beraber kabızlık oluşturan başka nedenler de mevcuttur.
Kalın barsağın iki ana işlevinden biri içindeki besin artıklarının boşaltımını sağlamaktır. Bu işlev barsak duvarında bulunan adelelerin kasılması ile kişi iradesinin dışında yavaş ve kesintisiz olarak gerçekleşir. Kısa süreli ve kısa mesafeli adele kasılmaları barsak içeriğinin karışmasını, yoğurulmasını ve bir miktar ilerlemesini sağlar ve bu hareketler gün içinde çok miktarda oluşur. Barsak içeriğinin boşaltılmasını sağlayan kasılmalar daha uzun barsak bölümünde daha kuvvetli olarak gerçekleşir ve seyrek miktarda oluşur. Kişinin tuvalet alışkanlığına göre bu kasılmalar günde bir kez veya iki üç günde bir kez ortaya çıkmakta ve dışkılamayı sağlamaktadır.
Kalın barsak hareketleri diğer iç organlarımızda olduğu gibi tamamen irade dışı olarak gerçekleşir, omurilik ile bağlantılı olarak barsak duvarında bulunan sinirlerin oluşturduğu özel bir sinir ağı sistemi tarafından kontrol edilir. Bu sistemde uyarılar kendiliğinden oluşur ve kesintisiz olarak iletilir ve sonuçta adelelerin düzenli olarak kasılması sağlanır. Herhangi bir neden ile bu sinir ağında uyarıların ortaya çıkmaması veya uyarıların iletilememesi barsak hareketlerinde yavaşlamaya neden olur. Kalın barsak içeriğinin boşaltılabilmesi için barsak duvar adelelerinin de kuvvetli olması gerekir. Herhangi bir neden ile adele kuvvetinin azalması barsak içeriğinin itilmesinde yetersizliğe ve yavaşlamaya neden olur. Bu nedenler barsak tembelliğine neden olurlar.
Sinir dokusunda harabiyete neden olan Parkinson hastalığı barsak sinir ağı sistemini de olumsuz etkileyerek, bağ dokusunda harabiyete neden olan skleroderma hastalığı adelelerde kuvvet kaybına neden olarak barsak tembelliği oluşturmakta, barsak boşalmasında gecikmeye ve inatçı kabızlığa neden olmaktadır. Yaşlılıkta diğer vücut fonksiyonlarının azalmasıyla birlikte barsak duvarı adelelerinde zayıflık ve sinir ağı sisteminde düzensizlik oluşmakta ve bunların sonucunda barsak tembelliği oluşabilmektedir..
Hiçbir yandaş hastalığa bağlı olmadan da barsak tembelliği görülebilir. Barsak tembelliği tüm kalın barsakta görülebileceği gibi bazen sadece barsağın bir bölümünde genellikle son kısımlarında görülebilir. Kalın barsak geçiş zamanının radyolojik yöntemle ölçülmesi barsak fonksiyonu ve tembelliği hakkında fikir vermektedir
Tedavide medikal önlemler mümkün olduğunca denenmelidir. İlginç olarak yüksek lifli gıdalar bu hastalarda yakınmaları artırabilir. Hastaların varsa psikolojik problemleri düzeltilmelidir.Hastalar genellikle tüm laksatifleri denemiştir ve giderek ilaçların dozunu artırmak durumunda kalırlar. Medikal önlemlerin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi tedavi önerilebilir.

6.2 Yalancı barsak tıkanıklığı “Ogilvie sendromu”:
1948 yılından beri bilinen ve Ogilvie tarafından tanımlanan bu durum herhangi bir hastalık nedeni ile kalın barsakta istem dışı hareketlerin tümünün ani ve geçici olarak tamamen ortadan kalması ve gaita boşaltılmasının olmaması anlamına gelir, çoğu zaman tam barsak tıkanması ile karıştırılır. Bu durum bir tıkanıklığı düşündüren ancak gerçek bir tıkanıklık saptanamayan kalın barsağın yaygın olarak genişlemesi ve gaita geçişinin durması halidir.
Genellikle başka bir hastalıkla birlikte yada daha seyrek olarak özellikle geçirilmiş karın ameliyatlarının bir komplikasyonu olarak görülür. Skleroderma, dermatomyozitis, sistemik lupus eritamatozus, periarteritis nodoza, chagas hastalığı, myotonik distrofi, multiple sklerozis, ailesel disotonomi, psikotik hastalıklar, hipotiroidizm, şeker hastalığı, hipoparatiroidizm, böbrek yetmezliği, künt karın travmaları, ortopedik girişimler, porfiri, konjestif kalp yetmezliği, hipoksi, sepsis, besin zehirlenmeleri, elektrolit imbalansı, sezaryen ameliyatı, radyoterapi, ilaçların yan etkisi, uyuşturucu bağımlılığı gibi hastalıklar yalancı barsak tıkanıklığına neden olabilir.
Hastaların üçde birinde kalıtsal geçiş gözlenir. Histopatolojik çalışmalarda birçok hastada sinir pleksusları ve düz kaslarda anormallikler gözlenmiştir. Tedavide ağızdan beslenmenin kesilmesi, nasogastrik aspirasyon ve parenteral beslenme gibi tedbirlere başvurulur. Bu tedbirler yeterli olmazsa kolonoskopik dekompresyon, epidural anestezi, değişik ilaçlar kullanılır. Prokinetik ajanlarla barsak hareketleri artırılır. Çekum dediğimiz kalın barsağın ilk kısmının delinme ihtimalinde ameliyat önerilir. Neden olan hastalık tedavi edilince kalın barsak normal fonksiyonunu kazanır.