Yetişkinlerden Tenya
Yetişkinlerden Tenya : Halk arasında “şerit” adıyla da tanınan sığır tenyası (Taenia saginatd) Türkiye‘de en sık rastlanan tenya türüdür. Yassısolucanlar (Platyhelminthes) grubunda yer alan bu asalağın yakın akrabası olan domuz tenyası (T. solium) ise domuz eti yenmesine karşı dinsel bir engel bulunmayan Hmstiyan Batı ülkelerinde daha sık görülür. Her iki asalak da insan bağırsağına yerleşerek aynı hastalığa yol açar.
Sığır tenyasının 2 mm çapmda olan baş bölümünde 4 vantuz vardır. Birkaç milimetre uzunluğunda olan boyundan gövdeyi oluşturan şeritler gelişir. Bölüt ya da proglotit adlanyla da tanınan bu art arda dizili şeritlerin her biri hem erkek hem de dişi üreme organlannı içeren üreme birimleridir. Eşeysel gelişim tamamlanınca, şeridin dişi üreme organınca üretilen yumurtalar hemen erkek eşey hücreleri tarafından döllenir. Bu asalakların ortalama uzunluğu yaklaşık 3 m‘dir. Ama sığır tenyası 12 m‘ye ulaşabilir. Tenyaların ağzı ve sindirim sistemi yoktur. Besinleri dış yüzeylerinden emilme yoluyla alırlar. 18 yıl sürebilen yaşamları boyunca milyonlarca yumurta üretirler. Yumurtayla dolu şeritler her gün dışkıyla atılır. Bunların parçalanmasıyla serbest kalan embri-yonlu yumurtalar dış ortamda 2 ay kadar yaşayabilir.
Tenya yumurtalarının bulaştığı besinleri yiyen ya da sulan içen sığırların bağırsaklanrîda onkosfer denen embriyonlar yumurtadan çıkarak bağırsak duvarına yapışır. Daha sonra bağırsak duvarından kana geçer ve dolaşım yoluyla ulaştıkları kasdokusuuda başlıkeseciğe dönüşürler. Başlıkesecik erişkin evredeki asalağın baş ve boynuna denk düşen ön bülümünün sıvı dolu bir keseye gömülmüş biçimidir. Yenen sığır etiyle insanların sindirim sistemine giren bu kesedeki asalak eldiven gibi ters yüz olarak dışarı çıkar ve bağırsağa yapışır. Boyun bölümünden oluşmaya başlayan şeritler üç ayda yumurtayla dolarak gövdeden kopmaya başlar.
Tenya insanda açık bir belirti vermeden bulunabilir. Hafif karnı ağrıları, birbirini İzleyen ishal ve kabızlık görülebilir. Özellikle çocuklarda sindirim bozukluğu, bulantı, kusma, asalağın alınan besinlere ortak olması sonucu yorgunluk ve zayıflama gibi belirtiler ortaya çıkar. Öbür belirtiler arasında baş ağrısı, uykusuzluk, terleme ve baş dönmesi sayılabilir. Dışkıda şeritlerin görülmesiyle ve ender olarak da parçalanmış şeritlerden çıkan yumurtaların mikroskop altında saptanmasıyla tam konur.
Sığır tenyasının 2 mm çapmda olan baş bölümünde 4 vantuz vardır. Birkaç milimetre uzunluğunda olan boyundan gövdeyi oluşturan şeritler gelişir. Bölüt ya da proglotit adlanyla da tanınan bu art arda dizili şeritlerin her biri hem erkek hem de dişi üreme organlannı içeren üreme birimleridir. Eşeysel gelişim tamamlanınca, şeridin dişi üreme organınca üretilen yumurtalar hemen erkek eşey hücreleri tarafından döllenir. Bu asalakların ortalama uzunluğu yaklaşık 3 m‘dir. Ama sığır tenyası 12 m‘ye ulaşabilir. Tenyaların ağzı ve sindirim sistemi yoktur. Besinleri dış yüzeylerinden emilme yoluyla alırlar. 18 yıl sürebilen yaşamları boyunca milyonlarca yumurta üretirler. Yumurtayla dolu şeritler her gün dışkıyla atılır. Bunların parçalanmasıyla serbest kalan embri-yonlu yumurtalar dış ortamda 2 ay kadar yaşayabilir.
Tenya yumurtalarının bulaştığı besinleri yiyen ya da sulan içen sığırların bağırsaklanrîda onkosfer denen embriyonlar yumurtadan çıkarak bağırsak duvarına yapışır. Daha sonra bağırsak duvarından kana geçer ve dolaşım yoluyla ulaştıkları kasdokusuuda başlıkeseciğe dönüşürler. Başlıkesecik erişkin evredeki asalağın baş ve boynuna denk düşen ön bülümünün sıvı dolu bir keseye gömülmüş biçimidir. Yenen sığır etiyle insanların sindirim sistemine giren bu kesedeki asalak eldiven gibi ters yüz olarak dışarı çıkar ve bağırsağa yapışır. Boyun bölümünden oluşmaya başlayan şeritler üç ayda yumurtayla dolarak gövdeden kopmaya başlar.
Tenya insanda açık bir belirti vermeden bulunabilir. Hafif karnı ağrıları, birbirini İzleyen ishal ve kabızlık görülebilir. Özellikle çocuklarda sindirim bozukluğu, bulantı, kusma, asalağın alınan besinlere ortak olması sonucu yorgunluk ve zayıflama gibi belirtiler ortaya çıkar. Öbür belirtiler arasında baş ağrısı, uykusuzluk, terleme ve baş dönmesi sayılabilir. Dışkıda şeritlerin görülmesiyle ve ender olarak da parçalanmış şeritlerden çıkan yumurtaların mikroskop altında saptanmasıyla tam konur.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
