Çene Cerrahlarý
Çene Cerrahlarý : Aðýz, çok deðiþik iþlevleri olan, o oranda duyarlý, yararlý ve önemli bir organýmýzdýr. Beslenme, yeme, içme ve tat alma aðýz yoluyla olur. Düþündüklerimizi aðýz yoluyla sözcüklere dökeriz; iltifatlar, sevgi sözcükleri, þiirler, þarkýlar hatta hakaretler ve küfürler de aðýzdan çýkar. Ayrýca öpme ve öpüþme gibi sevgi ifadesinin en güzel yollarý da aðzýn bir iþlevidir. Aðýz içerisi ve aðýz içerisinin hastalýklarý ise, üç týp dalýnýn etki ve yetki alanýnda, dolayýsýyla biraz da ortada kalmýþ bir konudur.
Deri hastalýklarý uzmanlarý, kulak, burun, boðaz (KBB) uzmanlarý ve diþ hekimleri önceliði býrakmak istemeyiz ve bir iki denemede baþarýlý olamayýnca da diðer dal uzmanýna göndererek sorundan kurtuluruz. Önemli olan hangi dalýn hangi alanda, hangi noktaya kadar ehliyeti, sorumluluðu ve deneyimi olduðunu bilerek en baþtan; ''Bunu bir ... uzmaný daha iyi anlar.'', diyebilmektir. Diþleri tamamen, biþ etlerini de kýsmen diþ hekimlerine teslim ve emanet ettikten sonra, boðazýn giriþi ve bademcikler de KBB uzmanlarýna havele edilirse; yanak, damak, dil gibi ufak tefek arta kalanla da biz deri hastalýklarý uzmanlarý yetinebiliriz. Kaldý ki diþ etlerinde ve boðazýn arka kýsýmlarýndaki bir belirti de, bir deri hastalýðýnýn belirtisi olabilir (frengi de dahil).
Aðzýn çeþitli hastalýklarýný en iyi tanýyan týp dalý olan deri hastalýklarý uzmanlýðý, ne hikmetse en son baþvuru adresidir. Bundan sonra aðýz hastalýklarýnda ilk baþvuru adrsi bir deri hastalýklarý uzmaný olmalýdýr. Aðýz içerisinde en çok görülen hastalýk belirtileri ''aðýz yaralarý'' diye adlandýrabileceðimiz doku kaybýyla süren grup ve aðýzda beyaz - beyazýmsý lekeler ve kabartýlar yapan gruptur. Bunlarýn dýþýnda da baþka renklerin hakim olduðu, daha az sayýda oluþum tipi ve aðýz içi kitleleri daha az oranda görülebilir.
Aðýz içerisindeki kitleler, öncelikle tümörleri akla getirir. ''Epulis'' adý verilen tümör en sýk görülenlerdendir, fakat iyi huylu bir tümördür ve kolay tedavi edilir. Ýrice kitleler ve bazen beraberinde derin yaralar þeklinde görülen ve hýzlý ilerleyen bir aðýz içi kanseri vardýr. Özellikle çok sigara içmenin kolaylaþtýrýcý olduðu bu kanserde erken taný yaþam kurtarýcý olabilir. Koyu renk siyahýmsý kabartýlarda ilk akla gelen basit kanamalar olmalý, fakat ''Melanom'' adý verilen habis tümörün de benzer görünümle aðýz içinde bulunabileceði unutulmamalýdýr. Bir de, az tanýnan, az görülen fakat %95 aðýz içi kanserine dönüþen kýrmýzý, bazen kabartýlý lekeler vardýr (Eritroplazi). Erken taný hayat kurtarýr.
Aðýz içerisinde beyaz leke þeklinde görülen birçok hastalýk vardýr ve birbirleriyle karýþma olasýlýklarý da çok fazladýr. Ýyi bir deri hastalýklarý uzmaný, bunlarý ayýrabilirse de; bazen biyopsi alarak, tanýnýn mikroskobik olarak da doðrulanmasý gerekebilir. Aðýz içi beyazlýklarý arasýnda en iyi tanýnaný ''Pamukçuk'' adý verilen mantar hastalýðýdýr. Beyaz, peynirimsi veya süt kesiði gibi parçacýklar halinde ve yapýþýk olarak, tüm aðýz içinde bulunabilirler ve silmeyle, biraz zorlansa da, çýkabilirler. Maya mantarlarý (kandida) ile oluþan hastalýk; genellikle direnci küçük kimselerde, bebekler, yaþlýlar, kanser tedavisi veya benzeri tedaviler görenlerde sýk görülür. Günümüzde çok iyi etkili ilaçlar olduðu için; tedavi, çok sorunlu deðildir. Bir diðer beyaz belirti türü, sertçe ve alt dokulara yapýþýk, net sýnýrlý ve porselen beyazý olan ve silmeyle de çýkmayan leke veya kabartýlardýr.
''Lökoplazi'' adý verilen bu hastalýðýn, %10 - 15 oranýnda aðýz içi kanserine dönme olasýlýðý vardýr ve çok sigara içilmesi bu olasýlýðý arttýrýr ve geliþim sürecini hýzlandýrýr. Nedenleri arasýnda en çok görülenler olarak; iyi oturmamýþ protezlerin veya aðýz saðlýðý bozuk kimselerdeki seyrek diþlerin, diþ etlerine yaptýðý sürekli zedelenme, tütün çiðneme, sürekli olarak çok sýcak yeme ve içme sayýlabilir.
Erken taný ve önlem alýnmasý, kanser geliþimini önler. En az tanýnan ve aksine sýkça görülen, beyaz lekeli bir hastalýk da; 'Liken planus'' adýný verdiðimiz hastalýktýr. ''Liken planus''; dilde, yanaklarda, damak ve dudaklarda beyaz, aðýmsý, aðacýmsý görüntüler yapar, bazen yanma ve sýzlama da eklenebilir. Bu hastalýk; bazen, önce sözünü ettiðimiz, ''lökoplazi'' adlý hastalýða dönüþebilir, sigara içimi ve zedelenmeler, bu dönüþümü hýzlandýrýr.Kesin nedeni belli olmayan hastalýkta, ruhsal etkenlerin ve bazý ilaçlarýn etkisi olabileceði düþünülmektedir.
Bazý baþka deri hastalýklarýnýn da, benzer aðýz içi belirtileri olabilmektedir ve karýþma olasýlýðý fazladýr. Birkaç gün gibi kýsa bir zaman içinde ortaya çýkan; yuvarlak veya oval, yumuþakça beyazlýklar da, ''Frengi''nin deri belirtileri olabilir ve bu dönem frengi çok bulaþýcýdýr, özellikle öpüþmeyle de bulaþabilir. Bunlar, bir süre sonra üzerleri sýyrýlarak yara halini alabilirler.
Deri hastalýklarý uzmanlarý, kulak, burun, boðaz (KBB) uzmanlarý ve diþ hekimleri önceliði býrakmak istemeyiz ve bir iki denemede baþarýlý olamayýnca da diðer dal uzmanýna göndererek sorundan kurtuluruz. Önemli olan hangi dalýn hangi alanda, hangi noktaya kadar ehliyeti, sorumluluðu ve deneyimi olduðunu bilerek en baþtan; ''Bunu bir ... uzmaný daha iyi anlar.'', diyebilmektir. Diþleri tamamen, biþ etlerini de kýsmen diþ hekimlerine teslim ve emanet ettikten sonra, boðazýn giriþi ve bademcikler de KBB uzmanlarýna havele edilirse; yanak, damak, dil gibi ufak tefek arta kalanla da biz deri hastalýklarý uzmanlarý yetinebiliriz. Kaldý ki diþ etlerinde ve boðazýn arka kýsýmlarýndaki bir belirti de, bir deri hastalýðýnýn belirtisi olabilir (frengi de dahil).
Aðzýn çeþitli hastalýklarýný en iyi tanýyan týp dalý olan deri hastalýklarý uzmanlýðý, ne hikmetse en son baþvuru adresidir. Bundan sonra aðýz hastalýklarýnda ilk baþvuru adrsi bir deri hastalýklarý uzmaný olmalýdýr. Aðýz içerisinde en çok görülen hastalýk belirtileri ''aðýz yaralarý'' diye adlandýrabileceðimiz doku kaybýyla süren grup ve aðýzda beyaz - beyazýmsý lekeler ve kabartýlar yapan gruptur. Bunlarýn dýþýnda da baþka renklerin hakim olduðu, daha az sayýda oluþum tipi ve aðýz içi kitleleri daha az oranda görülebilir.
Aðýz içerisindeki kitleler, öncelikle tümörleri akla getirir. ''Epulis'' adý verilen tümör en sýk görülenlerdendir, fakat iyi huylu bir tümördür ve kolay tedavi edilir. Ýrice kitleler ve bazen beraberinde derin yaralar þeklinde görülen ve hýzlý ilerleyen bir aðýz içi kanseri vardýr. Özellikle çok sigara içmenin kolaylaþtýrýcý olduðu bu kanserde erken taný yaþam kurtarýcý olabilir. Koyu renk siyahýmsý kabartýlarda ilk akla gelen basit kanamalar olmalý, fakat ''Melanom'' adý verilen habis tümörün de benzer görünümle aðýz içinde bulunabileceði unutulmamalýdýr. Bir de, az tanýnan, az görülen fakat %95 aðýz içi kanserine dönüþen kýrmýzý, bazen kabartýlý lekeler vardýr (Eritroplazi). Erken taný hayat kurtarýr.
Aðýz içerisinde beyaz leke þeklinde görülen birçok hastalýk vardýr ve birbirleriyle karýþma olasýlýklarý da çok fazladýr. Ýyi bir deri hastalýklarý uzmaný, bunlarý ayýrabilirse de; bazen biyopsi alarak, tanýnýn mikroskobik olarak da doðrulanmasý gerekebilir. Aðýz içi beyazlýklarý arasýnda en iyi tanýnaný ''Pamukçuk'' adý verilen mantar hastalýðýdýr. Beyaz, peynirimsi veya süt kesiði gibi parçacýklar halinde ve yapýþýk olarak, tüm aðýz içinde bulunabilirler ve silmeyle, biraz zorlansa da, çýkabilirler. Maya mantarlarý (kandida) ile oluþan hastalýk; genellikle direnci küçük kimselerde, bebekler, yaþlýlar, kanser tedavisi veya benzeri tedaviler görenlerde sýk görülür. Günümüzde çok iyi etkili ilaçlar olduðu için; tedavi, çok sorunlu deðildir. Bir diðer beyaz belirti türü, sertçe ve alt dokulara yapýþýk, net sýnýrlý ve porselen beyazý olan ve silmeyle de çýkmayan leke veya kabartýlardýr.
''Lökoplazi'' adý verilen bu hastalýðýn, %10 - 15 oranýnda aðýz içi kanserine dönme olasýlýðý vardýr ve çok sigara içilmesi bu olasýlýðý arttýrýr ve geliþim sürecini hýzlandýrýr. Nedenleri arasýnda en çok görülenler olarak; iyi oturmamýþ protezlerin veya aðýz saðlýðý bozuk kimselerdeki seyrek diþlerin, diþ etlerine yaptýðý sürekli zedelenme, tütün çiðneme, sürekli olarak çok sýcak yeme ve içme sayýlabilir.
Erken taný ve önlem alýnmasý, kanser geliþimini önler. En az tanýnan ve aksine sýkça görülen, beyaz lekeli bir hastalýk da; 'Liken planus'' adýný verdiðimiz hastalýktýr. ''Liken planus''; dilde, yanaklarda, damak ve dudaklarda beyaz, aðýmsý, aðacýmsý görüntüler yapar, bazen yanma ve sýzlama da eklenebilir. Bu hastalýk; bazen, önce sözünü ettiðimiz, ''lökoplazi'' adlý hastalýða dönüþebilir, sigara içimi ve zedelenmeler, bu dönüþümü hýzlandýrýr.Kesin nedeni belli olmayan hastalýkta, ruhsal etkenlerin ve bazý ilaçlarýn etkisi olabileceði düþünülmektedir.
Bazý baþka deri hastalýklarýnýn da, benzer aðýz içi belirtileri olabilmektedir ve karýþma olasýlýðý fazladýr. Birkaç gün gibi kýsa bir zaman içinde ortaya çýkan; yuvarlak veya oval, yumuþakça beyazlýklar da, ''Frengi''nin deri belirtileri olabilir ve bu dönem frengi çok bulaþýcýdýr, özellikle öpüþmeyle de bulaþabilir. Bunlar, bir süre sonra üzerleri sýyrýlarak yara halini alabilirler.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
