Çölyak Testi

17-05-2014 --
0 Yorum

Çölyak Testi

Ülkemizde yapılan bilimsel çalışmalar Çölyak hastalığının (Gluten Enteropatisi) görülme riskinin her 100 kişide 1 olduğunu göstermiştir. Ülkemizde olası 700.000 çölyak hastası vardır. Buna karşılık tanı konulmuş hasta sayısı 5.000 kişiyi geçmemektedir. Çölyak hastalığı dünyada tanı konulması en zor hastalıklardan biridir. Erken tanı konulmayan durumlarda Çölyak hastalığı bağışıklık sisteminde yol açtığı hasarlar ile yaşamı tehdit eden ince barsak, özafagus, cilt ve non-Hodgkin lenfoma kanser risklerini artırmaktadır.
Çölyak hastalığında kullanılan serolojik (tarama) testler hızlı ve kesin tanıya yardımcı olmaktadır. Biocard Çölyak Hızlı Testi özel bir ekip ve malzeme gereksinimi olmayan, hızlı sonuç alınan ve güvenilir bir tarama testidir.

Çölyak Hastalığı Testleri

Diğer Adları: Glutene Duyarlı Enteropati Testleri

İlişkili testler: Dışkı yağı, , , , , ,, E Vitamini, ,

Test

Nasıl kullanılır?

Çölyak hastalığı testleri öncelik olarak tanısını koymaya yardımcı olmak için kullanılır. Genellikle kansızlık ve karın ağrısı gibi çölyak hastalığını düşündüren bulguları olan hastalarda istenmektedir..

Bazen yakın akrabaları çölyak hastalığı olan kişiler (bu hastaların yaklaşık % 10'unda çölyak hastalığı gelişecektir) ve/veya başka olanlarda belirti vermeyen çölyak hastalığını taramak için çölyak testleri istenir.

Hastalığın şiddet derecesi, hastanın beslenme bozukluğu, besin emilim bozukluğunun yaygınlığını ve diğer organların tutulumunu belirlemeye yardımcı olan diğer testler aşağıdakileri içerebilir:

Kansızlığı araştırmak için

İltihaplanmayı değerlendirmek için
Elektrolit, protein ve kalsiyum düzeylerini belirlemek, böbrek ve karaciğerin durumunu doğrulamak için
Vitamin eksikliklerini ölçmek için E ve vitamini
Besin emilim bozukluğunu değerlendirmede yardımcı olmak için dışkı yağı tayini

Çölyak hastalığı olanlar laktoz tahammülsüzlüğü de geçirebildiğinden çölyak testleri diğer tahammülsüzlük ve birlikte uygulanmalıdır. Glutenden fakir diyete uyumu izlemek ve tedavi etkinliğini değerlendirmeye yardımcı olmak için çölyak hastalığı tanısı konmuş hastalardan anti-tTG, AGA, ve/veya EMA testleri istenebilmektedir. Diyetten glutenli besinler çıkartıldığında antikor düzeylerinin düşmesi gerekir

Ne zaman istenir?

, ve/veya besin emilim bozukluğu belirtileri (diyare, karın ağrısı, halsizlik, bitkinlik ve eklem ağrısı) olan kişiler için çölyak hastalığı testleri istenir. ), kısırlık (infertilite) veya nöbetgibi belirtiler varsa gluten açısından araştırılmalıdır. Hasta bir müddetten beri glutensiz diyet almaktayken bir veya birden fazla sayıda antikor testi istenebilir. Böylece antikor düzeylerinin düşmüş, diyetin yakınmaları giderdiği ve bağırsağın içini örten katmandaki hasarın düzeldiği doğrulanmış olur. Hastada yakınmalar geçmemişse diyete uyumu kontrol etmek, doktor ve hastanın diyetteki gizli gluten kaynaklarını veya geçmeyen yakınmaların nedenlerini araştırmalarına yardımcı olmak için çölyak hastalığı testleri istenebilir. Yakın akrabası çölyak hastası olan ve belirti vermeyen hastalar test edilebilir. Ancak şimdilerde toplum genelini tarama testi olarak çölyak hastalığı testlerinin yapılması önerilmemektedir.

Test sonucu ne anlama gelir?

Bazı çölyak hastalığı testleri ve olası sonuçları; "+" antikorların varlığına işaret eder
Anti-ttg antikorları, IgA	Total IgA	Anti-ttg antikorları, IgG	Anti-gliyadin antikorları (AGA), IgG	TANI
+	+			Olası çölyak hastalığı
-	+	-	-	Belirtiler olasılıkla çölyak hastalığına bağlı değil
-	-	+	+	Olası çölyak hastalığı; yalancı negatif anti-tTG; total IgA eksikliğine bağlı IgA

Pozitif veya belirsiz çölyak hastalığı testleri sonrasında bağırsak biyopsisi yapılır. Kesin çölyak hastalığı tanısı için biyopsi yapılır.

Çölyak hastalığı tanısı konan kişi diyetinden gluteni çıkartırsa otoantikor düzeylerinin düşmesi gerekir. Bu düzeyler düşmez ve yakınmalar azalmazsa ya diyette elimine edilememiş gluten vardır (beklenmedik yiyeceklerde sıklıkla gluten bulunur. Örn: salatalarda, öksürük şuruplarında, zarflarda kullanılan yapışkan bantlarda) veya hasta diyetteki değişikliklere yanıt vermeyen ve seyrek görülen çölyak hastalığına yakalanmış olabilir. Hastalığın ilerlemesini izlemek için çölyak hastalığı testleri kullanıldığında yükselen otoantikor düzeyleri glutensiz diyete bir miktar uyulmadığını gösterir.

Test edilmekte olan kişi testten önce glutenli besin almamışsa çölyak hastalığı testleri negatif çıkabilir (her ne kadar negatif sonuç için birkaç ay glutensiz diyet alınması gerekebilirse de) Doktor yine de çölyak hastalığından kuşkulanırsa gluten yüklemesi yapabilir. Belirtilerin geri dönüp dönmediğini görmek için hastanın diyetine birkaç hafta veya ay gluten ilave etmesi istenir. Bu sırada villüs atrofisi (bağırsaklardaki kılsı çıkıntıların hasarı) olup olmadığını kontrol için çölyak testleri tekrarlanabilir veya biyopsi yapılabilir.

Bilmem gereken başka bir şey var mı?

Çölyak hastalığı göreceli olarak sık görülmesine rağmen hastaların çoğu hastalığının farkında değildir. Bu durum kısmen belirtilerin değişken olduğu gerçeğine bağlıdır. Doku biyopsisi numunelerinde bağırsak hasarı mevcut olmasına rağmen belirtiler hafif derecede olabilir veya mevcut olmayabilir Bu belirtiler çeşitli hastalıklara bağlı olabildiğinden çölyak hastalığı tanısı bazen yılarca atlanabilir veya gecikebilir.