Ayak Bilek Tedavisi

Talus, topuk kemiği (kalkaneus) ile alt bacağın iki büyük kemiği olan tibia ve fibula arasında yer alan küçük bir kemiktir. Bu kemiğin garip bir biçimde kamburlaşmış bir şekli vardır ve biraz kaplumbağaya benzer. Bacak kemikleri (tibia ve fibula), talusun tepesinde ata biner gibi oturur ve kemiğin bütün kenarlarının etrafını sararak ayak bileği eklemini oluştururlar. Talusun ayakkemikleri ile karşılaştığı yerde düz olmayan yerlerde yürümede çok önemli olan subtalar eklemi oluşturur. Talus, ayak, bacak ve vücut arasında, ağırlık ve basınç güçlerini, ayak bileğiekleminin ortasına transferinde, yardımcı olan çok önemli bir bağlayıcıdır.

Çoğu talus yaralanmaları motorlu araç kazaları ile olsa da yüksekten düşme de talus kırğına yol açabilir. Bu yaralanmalar sıklıkla, alt bacak yaralanmalarıyla birliktedir. Talar kırıklardaki artış, snowboard yapanların ayak bileği yaralanmalarını önlemek için yeteri kadar sert olmayan yumuşak botlar giymelerinden kaynaklanmaktadır.
Talar kırıklarda en çok görülen belirtiler:

* Akut ağrı
* Ağırlık taşımada güçsüzlük
* Önemli miktarda şişme ve hassasiyet

Açık (deriden dışarıya çıkan) talar kırıklarda enfeksiyon riski artar. Snowboard yaralanmalarında,ayak bileğinin burkulmasıyla oluşan,ayak bileğinin dış tarafının hassasiyeti ve aşırı morarmasından ötürü yanlışlıkla talar kırıklarla karıştırılabilir.

Teşhis

Yaralanmanın nasıl olduğunu teşhiste önemlidir.Ayak ve ayak bileğinin röntgen grafileri de teşhisi genelde kesinleştirir. Bazı vakalarda rontgen grafileri kırığı göstermekte yeterli olamaz. Bu yüzden bilgisayarlı tomografi (BT) çekilmesine ihtiyaç olabilir.

Tedavi

Acil İlk Yardım Tedavisi
Talus kırığında; ayak parmağından, dize kadar ayak ve bacağın etrafını saran bir atel uygulanır. Ayak, kalp seviyesinin üzerinde olacak şekilde kaldırılır ve 2 saatte bir 20 dakika süreyle buz uygulanır. Ayağa yük bindirilmez.
Kırık kemiklerin yer değiştirmediği (ayrılmamış) nadir rastlanan talus kırıklarında ameliyatsız tedavi tercih edilebilir. Kırığınızın tedavisi için, altı ile sekiz hafta süreyle ayak dize kadar tam alçıya alınır. Bu süre içerisinde, ayak üzerine hiç yük bindirilmemelidir (ayağınızın üzerine basmamalısınız). Daha sonra hareketlerin tekrar kazanılabilmesi ve ayağınızla ayak bileğinizin kuvvetlenmesi için bazı egzersizler başlanmalıdır. Çoğu talus kırıkları, komplikasyonları en aza indirgemek için ameliyat gerektirir. Ameliyatla, kırık ve ayrılmış kemikler orijinal yerlerine yerleştirilerek ve parçaları bir arada tutabilmek için metal vidalar kullanılabilir. Eğer kemikten ufak parçalar ayrılmışsa bu kopan parçaların çıkartılması ve eklemin yapısal bütünlüğünün yeniden eski haline getirilmesi için kemik greftlerinin kullanımı da gerekebilir.

Ameliyattan sonra, ayak altı ile sekiz haftalık bir süre için alçıya alınır ve üç ayın sonuna kadar ayağa yük bindirilmez. Kemikler iyileşmeye başlayınca, kemiği besleyen kan dolaşımını değerlendirmek için Manyetik Rezonans (MR) istenebilir. Bazen kan dolaşımı bozulmasına bağlı kemik dokusu ölebilir ve Avasküler Nekroz veya Osteonekroz diye tanımlanan durum ortaya çıkabilir. Bu durum kemiğin kollapsına (çökmesine) neden olur. Kemiğin iyileşmesi düzgün olsa bile, zaman içinde kireçlenme gelişebilir. Bazen de kemiğin üzerini kaplayan kıkırdak tahrip olmuş olabilir ve buna bağlı anormal sürtünme ve ağrılar ve eklem sertlikleri gelişebilir. Kireçlenmelerin (osteoartrit) tedavileri; aktivite ayarlanması, ayak bileği-ayak cihaz destekleri (ortez), eklem kaynaşması (artrodez ya da eklem dondurulması, hareketsizleştirme), kemik greftleme ve ayak bileği eklemini değiştirmeyi (ayak bileği protezi) içerir.

Ayak Burkulmaları

Ayak bileği ekleminde iç ve dış yan bağlar mevcuttur. Bu bağlar sık olarak zorlanmalara maruz kalır. Çünkü ayak bileği eklemi çok fazla hareket esnekliği olan bir eklem değildir. Zorlamalara karşı hassas bir yapısı vardır.

Ayak bileği burkulması sonrası ayak bileğinde;
Ağrı
Şişme
Birkaç gün içinde morarma
Dokununca hassasiyet
Basarken ağrı ve üzerine basamama
Bu belirtilerden herhangi biri varsa, şiddetli olmasa bile mutlaka doktora başvurun.

Ayak bileği yaralanmalarının büyük kısmı iyi bir muayeneye basit bir röntgen eklenmesi ile yeterli derecede değerlendirilebilir. Nadir de olsa Bilgisayarlı Tomografi (BT) veya Manyetik Rezonans (MR) gerekebilir.