Ayak Burkulması ve Şişmesi

Ayak bileği burkulması, spor yaparken ve fiziksel fitness aktiviteleri esnasında olabilirken, düz olmayan bir zeminde veya aşağıya doğru adım attığınızda da basit olarak meydana gelebilir.

Ayak bileği bağları, ayak bileği kemiklerini ve eklemlerini belli bir pozisyon içinde tutar. Ayak bileği eklemini, özellikle ayağın kıvrılma, dönme ve yuvarlanma gibi anormal hareketlerinde koruyucu özellikte olan ligamentlerin elastik bir yapısı vardır. Ligamentler çoğunlukla kendi sınırları içersinde gerilirler ve sonra normal pozisyonlarına geri dönerler. Bir ligament sınırlarının üzerinde gerilmeye zorlandığında burkulma oluşur. Şiddetli bir burkulma elastik liflerin tam yırtılmasına sebep olur.

Burkulma nasıl oluşur ?

Ayağınız düzgün olmayan bir yüzeye bastığında, adımlamanın normal gücünün dışında ayak bileğinizi burkabilirsiniz. Bu, ligamentlerin anormal bir pozisyonda kendi normal sahalarının dışında gerilmelerine neden olur. Böylece ayak bileğinde normal hareket sınırlarının dışında bir hareket oluşur.

Ayak bileği burkulması sonrası ayak bileğinde;
Ağırlık verirken ayak bileğinde ağrı ve üzerine basamama
Ayak bileğinde şişlik
Ayak bileğinde ağrı
Kızarıklık, birkaç gün sonra morarma
Dokununca hassasiyet oluşur

İncinme mekanizmaları

Ayağınızda, ayak bileğine ilişkin, şiddetli bir içe veya dışa dönme varsa buna neden olan kuvvetler, ligamentlerin normal uzunluklarının dışında gerilmelerine neden olur. Hatta kuvvet çok güçlüyse, ligamentler yırtılabilir. Ayağınız düz olmayan bir zemine bastığında, dengenizi kaybedebilirsiniz. Düşebilirsiniz ve o ayak üzerinde duramayabilirsiniz. Ayak bileğinin yumuşak dokularına aşırı bir kuvvet uygulandığında bir ses duyabilirsiniz. Bu da ağrı ve şişme ile sonuçlanır.

Burkulmanın sınıflaması aşağıdaki gibidir:
1. Derece burkulma: Küçük bir burkulma ve ligament liflerinde(fibriller) hafif hasar gözlenir.Ağırlık verilmez, eklemi sabitlemek için alçı atele alınır.
2. Derece burkulma: Ligamentin kısmi (parsiyel) yırtılması. Eğer ayak bileği eklemi muayene edilirse veya belirli yollarla hareket ettirilirse, ayak bileği ekleminde anormal gevşemeler (laksite) olduğu görülür. Aircuff kullanılır.
3. Derece burkulma: Ligamentin tam (komple) yırtığı. Eğer muayene eden, ayak bileği eklemini belirli hareketler içinde çeker veya iterse, çok büyük bir instabilite (değişkenlik) oluşur. Fizik tedavi sonrası muhtemelen cerrahi bağ tamiri yapılır.
Teşhis

Doktorunuz ayak bileğinizde veya ayağınızda kırık kemik olup olmadığından emin olmak için röntgen grafilerinizi isteyebilir. Kırık bir kemiğin, ağrı ve şişme gibi benzer belirtileri olabilir.
Eğer kırık bir kemik yoksa doktorunuz; şişme, ağrı ve hassasiyetin miktarına göre, ayak bileği burkulmanızın derecesini söyleyebilecektir.

Fizik muayene esansında ağrı olabilir. Doktor hangi ligamentin ağrıdığını veya ayrıldığını görebilmek için ayak bileğinizi çeşitli pozisyonlarda hareket ettirebilir. Ligamentte total bir yırtık varsa, başlangıç evresi geçtikten sonra ayak bileği değişken bir hale gelebilir (instabilite). İnstabilite oluşmuşsa, ayak bileği eklemi yüzeyinde hasar meydana getirmiş olabilir.

Doktorunuz, ligamentlerin çok ciddi yaralanmasından, eklem yüzeyinin incinmesinden, küçük bir kemik parçasından veya diğer problemlerden şüphelenirse MRI (manyetik rezonans görüntüleme) taraması isteyebilir. MRI teşhisin doğruluğunu kanıtlar.

Semptomlar

Ağrı, ligamentin gerilmesinin ve yırtılmanın miktarına bağlıdır. Ligamentte tam yırtılma oluştuğunda ve ayak bileği ekleminin tam çıkığında ( komple dislokasyon) ayak bileğinde instabilite (değişkenlik) oluşur.

Tedavi seçenekleri

Ağrı ve şişmeden dolayı yürüme zor olabilir. Eğer yürüme, ağrıya neden oluyorsa, koltuk değneklerine ihtiyacınız olabilir. Çoğunlukla şişme ve ağrı, iki ila üç günde sona erer. İncinmenin derecesine bağlı olarak, doktor, size alçı botları veya şişme atelleri gibi çıkartılabilen plastik cihazlar kullanmanızı söyleyebilir.
Ayak bileği burkulmalarında iyileşmeyi sağlamak için sadece bir döneme ihtiyaç vardır. İyileşme süreci, yaklaşık dört ila altı hafta alır. Doktor, sertlikleri önlemek için erken iyileşme sürecinde, egzersizler önerebilir. Hareket, pozisyonu ve ayak bileği hareketini hissedebilmeye yardımcı olabilir. Bazen tam bir ligament yırtığı, eğer uygun olarak immobilize edilirse yani sabitlenebilirse, cerrahi onarım olmaksızın iyileşebilir.