Ortopedi Ayak Bileği

Ayaklardaki bu şekil bozukluğunu çocuk doğar doğmaz fark etmek mümkündür. Parmaklar ve topuk içe doğru dönük durur ve elle düzeltmek istense bile düzelmez. İlk bakışta ayağın üst kısmı alta gelmiş gibi görünür. Ayaktaki bu şekil bozukluğunun yanında bacaklar da normale göre daha ince ve kısadır. Çarpık ayak ağrısızdır ve tedavi ile düzelir. Yaklaşık yeni doğan 1.000 bebekten birinde bu ayak deformitesi vardır. Bu çocukların 1/3 ünde deformite çift taraflıdır. Çarpık ayaklı çocukların 2/3 ü erkektir. Çok daha basit şekil bozuklukları çarpık ayak sanılabilir; tanı koyarken dikkatli olmak gerekir.

Germe Ve Alçılama İle Tedavi

Tedaviye hemen başlamak gerekir. Tedaviden amaç, çarpılmış ayağı veya ayakları, çocuk yürümeye başlamadan ağrısız, fonksiyonel ve düzgün bir ayak haline getirmektir. Doktor, tedaviye, çocuğun ayağını düzeltmeye yönelik germeler yaparak başlar. Ayağı yavaş yavaş düzeltmek için haftalık alçı yapar. Bu seri alçılama tekniği ile ayak normal hale getirilmeye çalışılır. Alçılara genellikle 6-12 hafta devam edilir. Alçı yapıldıktan sonra ayak parmaklarına dikkat etmek gerekir; renginde ve ısısında bir değişiklik olunca doktor haberdar edilmelidir.

Ayak düzeltildikten sonra tekrar eski halini almaması için özel ayakkabı veya breys giydirilir. İlk iki sene kaslar ayağı eski deforme şekline çekebilir; hatta bu süre 7 yaşına kadar da uzuyabilir. Çocuk, bu süre sonuna kadar doktor takibi altında olmalıdır.

Cerrahi Tedavi

Germeler ve alçı tedavisi ayağı düzeltmezse cerrahi tedavi gerekli olur. Bu ameliyat ile bağlara, tendonlara ve eklemlere müdahale edilir. Bu ameliyat genellikle çocuk 6-12 aylık iken yapılır. Aynı anda ayağın bütün deformiteleri düzeltilir. Buna rağmen, bazen çocuk büyümesini tamamladıktan sonra bir ameliyat daha gerekebilir. Ameliyattan sonra ayak alçıya alınır ve düzgün durumda tutulur. Ayak ameliyat ile düzeltildikten sonra da deformite kasların çekmesi ile tekrarlayabilir. Bunu için ayak özel ayakkabılar giydirilerek korunur. N az bir yıl bu ayakkabıya devam edilir.

Tedavi edilmezse ayaktaki şekil bozukluğu artar ve çocuk sakat kalır. Tedavi başarılı olursa çocuk normal veya normale çok yakın ayaklar sahip olur. Büyüyünce herkesin giydiği ayakkabıları giyer, koşar oynar… Buna rağmen ayak küçük, bacak ise ince kalabilir.

DOĞUŞTAN EĞRİ BOYUN (TORTİKOLLİS)

Bebek doğduğunda boynu bir yana doğru eğik duruyorsa bu duruma, doğuştan eğri boyun (tortikollis) denir. Tortikollis varsa, boyun eğilmiş ve baş da bir yana doğru dönmüştür. Çocuğun kulağı köprücük kemiğine doğru yaklaşmıştır; yüz ise karşı tarafa bakar. Bu durumun sebebi o bölgedeki kasın gergin olmasıdır.

Nasıl Gelişir

İlk çocukta sık görülen bu durumun gerçek sebebini hiç kimse tam olarak bilmemektedir. Birinci teoriye göre, doğum esnasında boynun gerilir ve kas yırtılır. Kas içerisine kanama olur ve yırtık uzama özelliği olmayan bir doku ile iyileşir. Kasın boyu kısalır ve boynun eğilmesine ve başın dönmesine sebep olur. Bir diğer teoriye göre hadise bebek henüz ana rahminde iken gelişir.

Doğumdan sonraki ilk ay içerisinde, boynun yan kısmındaki kasın içerisinde ele sert bir şişlik gelir; daha sonra giderek küçülür ve kaybolur. Doğuştan tortikollisli doğan her beş çocukta birinde kalça çıkığı olur. Kalıcı deformiteden kaçınmak için erken teşhis ve tedavi gerekir.

Belirti Ve Bulgular

• Baş bir yana doğru eğilir ve çene karşı omuza doğru döner. Genellikle baş sağa doğru eğilir, çene ise sola döner. Bu durumda sağ taraftaki kas tutulmuş demektir.
• Kas içerisindeki sert kitle vardır, giderek küçülür ve kaybolur.
• Boyun hareketleri kısıtlanmıştır.
• Yüzün bir tarafı düzleşmiş, diğer tarafı da uzamış gibidir.

Doğuştan boyun eğriliğinde ağrı olmaz. Tedavisi başlangıçta egzersiz ve germelerden ibarettir.

Teşhis Ve Tedavi

Bebek başını sürekli bir tarafa doğru eğik tutuyorsa bir doktora baş vurunuz. Doğuştan tortikollis dışında da bu eğikliği yapan sebepler olabilir; doktor diğer muhtemel nedenleri elimine eder. Doktor bebeğin kalçasını da muayene eder; çıkık olup olmadığını araştırır. Kalçanın filmini çektirebilir veya ultrason yaptırabilir.

Başlangıç tedavisi günde birkaç kez yapılacak egzersizlerdir. Doktor bir fizyoterapiste gönderebilir ama çoğu zaman bu egzersizleri anne, baba yapar. Baş ters tarafa döndürülür ve boyun da karşı yana doğru eğilir. Bu şekilde kasın boyunun uzatılmasına çalışılır.

Çocuk yatarken başını istenilen tarafa döndürmesi için oyuncaklar veya ilgi çekecek eşyalar bir yana konur. Genellikle bir yıl içerisinde bu durum düzelir. Düzelmezse doktor ameliyat önerebilir. Ameliyat ile gergin olan kasa müdahale edilir.