ayak şişmesi nasıl olur

AYAK ŞİŞMESİ NEDİR?

Bedendeki, herhangi bir uzuvdaki şişlik sıvı birikmesi sonucu oluşur. Şişlik ise bilimsel olarak Ödem olarak nitelendirilir. Ödem sonucu söz konusu organ, standart büyüklüğünden daha büyük görünecektir. Bazı ödemlerde ateş, ağrı, kaşıntı, sızı görülebileceği gibi bir takım ödemlerde ise ağrı olmamaktadır.
Ayak şişmeleri ile ilgili çoğu durumda hayati tehlike bulunmamaktadır. Riskli olan durumlar doku hasarı ve kanaması durmayan vakalardır. Bu vakalar çok acil bakım gerektiren tıbbi durumlardır.

AYAK ŞİŞMESİ HANGİ HASTALIKLARIN BELİRTİSİ OLABİLİR?

Ayak şişmesi ile gelen bir hastada, özellikle iki ayak da şişmişse kalp yetmezliği veya böbrek yetmezliği düşünülebilir. Bu durumda önce bir dahiliye uzmanına baş vurmak gereklidir. Bunun için yapılan basitçe bir test bacağın diz altında kemiğin olduğu bölgede parmakla bastığınızda eğer bir çukurluk kalıyorsa buna iz bırakan ödem adı verilmektedir. Bu şekilde iki ayakta da görülen bir bulgu genellikle kalp yetmezliği ya da varislerin yani toplar damarların genişlemesine bağlı bir toplar damar ağında kan göllenmesini gösteren bir belirtidir ve mutlaka dahiliye uzmanına gitmesi gerekir.
Ancak tek taraflı bir ödem şişlik varsa o zaman o bölgedeki problemleri ortaya çıkarmaya yönelik teşhis yöntemlerine gidilmelidir ki bu da ultrason, çekilen tomografik tetkikler, hastanın ayrıntılı muayenesi bu soruna yardımcı olur.

Ayak Şişmesi Neden Olur?

Ayak şişmesi birçok sebebe bağlı gerçekleşebilir. Bu sebepler arasında uzun süreli ayakta kalma, gebelik, burkulma, kalp ve dolaşım sistemi gibi birçok sebep gösterilebilir. Bu nedenle ayak şişmeleri tek ve iki taraflı ayak şişmesi olarak ikiye ayrılırsa daha sağlıklı bir yaklaşım da bulunulmuş olur.

İki taraflı ayak şişmeleri kalp, böbrek yetmezliği gibi sistemik rahatsızlıların habercisi olabilir. Tek taraflı ayak şişmeleri, travma sonrası zedelenme sonucu oluşabilir. Bu sebeple ayak şişmelerinde öncelikle iki taraflı mı yoksa tek taraflı mı diye ayırt edildiği takdirde teşhisin bir kademe ileri taşınmasına yardımcı olacaktır.

Hamilelik döneminde elde ve ayakta görülen şişliklerin nedeni, vücutta tutulan su miktarı ve kan dolaşımının artmasıdır.

Gebelikte döneminde elde ve ayakta görülen şişlikler için yapılması gerekenler:
Bacaklar hareket ettirilmelidir.
Tuz tüketiminde azaltmaya gidilmelidir.
Hamile kişi, ayakta kalma süresini kısaltmalıdır.
Bu dönemi mümkün olduğu kadarıyla uzanıp, bacakların altına yastık koyup, dolaşımın kolaylaştırılması sağlanmalıdır.

Ayak Şişmesinin Nedenini Nasıl Anlayabiliriz?
Kişide ayak bileği şişmesi oluştuğunda öncelikle kendisi bakmalı ve şişmeler iki taraflı mı yoksa tek taraflı mı buna karar vermelidir. Eğer şişmeler iki taraflıysa ve bununla beraber yüksek tansiyon, nefes darlığı, halsizlik, terleme gibi bulgular varsa kesinlikle bir dahiliye hekimine başvurmalıdır. Ancak tek taraflı şişlik 2-3 gün öncesinde geçirilmiş spor yaralanması, ayak burkulması veya eklem üzerinde şişlik, eklem hareketlerinin ağrılı olması gibi bulgular varsa mutlaka ortopedi uzmanına başvurmalı ve bu süre içerisinde buz tedavisinin uygulanması ve istirahat edilmesi, o uzuv’un iyileşmesi açısından önemlidir.

Spor yaralanmalarında özellikle eklemlerde hareket kısıtlılığı, o bölgedeki lokal şişlikler mutlaka bir artriti veya eklem iltihabını işaret edebilir. Bu durumda öncelikle soğuk uygulama yapmak, eklemin dinlenmesini sağlamak ve ödem giderici ilaçları kullanmak gerekir.

İki taraflı şişmeler var ve hastada variköz gelişimlerde mevcutsa, ultrasonla yaygın varis oluşumu görülmüşse kalp ve damar hastalıkları uzmanlarının tavsiyesine göre gün içerisinde orta sıklıkta varis çorabının kullanılması basit bir çözümdür ve hastaya rahatlatıcı etki gösterir.

Ayak Şişmesi Hangi Hastalıkların Belirtisi Olabilir?
Ayak şişmesi olan bir hastada eğer bu şişlik çift taraflıysa kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği düşünülebilir ve mutlaka dahiliye uzmanına görünmekte fayda vardır. Bunun için basitçe yapılan bir test mevcuttur. Diz altında, bacakta kemiğin olduğu bölgeye parmakla bastırıldığında eğer bir çukurluk kalıyorsa buna iz bırakan ödem denmektedir.

Yukarıda saydığımız rahatsızlıkların yanı sıra toplardamarların genişlemesine bağlı olarak toplardamar ağında kan göllenmesini gösteren belirti verebilir.

Tek taraflı bir ödem veya şişlik varsa o bölgedeki problemleri ortaya çıkarmaya yönelik teşhis yöntemlerine gidilmelidir. Ultrason, çekilen tomografik tetkikler, hastanın ayrıntılı klinik muayenesi teşhis belirlemede yardı şişmcı olur.

Ayakta Görülen Şişlikte Yapılması Gerekenler
Ayaklarda şişme görüldüğünde öncelikle hasta, 1-2 gün kendi kendine tedavi etme yöntemini denemelidir. Örneğin ayaklarını yukarıya kaldırarak kalp seviyesinin üzerine çıkartıp dinlenilebilir, soğuk suyla masaj yapılabilir veya lenf ödemi giderici, ayaktan başlayarak gövdeye doğru bacaklara masaj yapmak basitçe uygulanabilen önlemlerdir. Ancak bu önlemlere rağmen 1-2 gün içerisinde geçmeyen, aksine artan ağrılar ve şişmeler mevcutsa mutlaka ilgili hekime gidilmelidir.

Çift taraflı şişmelerde dahiliye hekimi tarafından kalp ve böbrek muayenesi yapılmalıdır. Çünkü burada görülen aksaklıklar yüksek tansiyon, kalp yetmezliği, böbrekteki fonksiyon gibi bozukluklar gibi şişmelere sebep olabilir.

Yardımcı olabilecek bazı ipuçları:
Yatarken bacaklarınızı kalp seviyesinin üzerine kaldırın.
Bacak egzersizi yapın.
Seyahat ederken molalarda ayağa kalkıp sık sık hareket edin.
Uyluk çevresinde sıkı giysiler giymekten kaçının.
Fazla kiloluysanız zayıflamanızda fayda olacaktır.