El Bileği Burkulması

El Bileği Burkulması

One doğru düştüğümüzde doğal olarak ellerimizi öne doğru uzatır ve yere koyarız. Avucunuzu yere koyduğunuzda el bileğimiz geriye doğru bükülür ve büyük olasılıkla yumuşak dokular zedelenir. Temas sporlarında ve düşme riski olan bisiklet, futbol veya voleybol benzeri sporlarda el bileği yumuşak doku yaralanması sık görülür. Bilekteki kemikler, birbirlerine paralel, çapraz ve uzunlamasına bağlar ile bağlıdır.15 Genelde bükülü elin üzerine düşme veya bileğe gelen doğrudan darbesonucunda el bileğindeki bağlar yaralanır. Bağların yanısıra tendonlar veya eklem kapsülünde yaralanma oluşabilir. El bileğinde şişme ve şekil bozukluğu gelişir. Eklem hareketi azalır ve el bileğinin hareketleri ağrılı olmaya başlar. Yaralanma sonrası el bileğinin dinlendirilmesi, buz uygulaması, sabitlenmesi ve şişmenin önlenmesi için kalp seviyesinden yukarıda tutularak elastik bandajla sarılması gerekir.  El bileğinde şişlik, hareket kısıtlığı ve enfiye çukurunda (başparmağın el bileği ile eklem yaptığı ve 2 tendon arasındaki çukur bölge) hassasiyet olması durumunda skafoid kırığından şüphe edilmesi ve bileğin atelle tespit edilmesi gerekir. Kırık hattının beslenmesinin bozulması ve parçaların birbirinden ayrılmaya başlamasıyla 13 gün içerisinde çekilecek ikinci bir röntgenle tanı konur. Skafoid kırığı saptandığında baş parmağın da hareketi kısıtlanacak şekilde el bileği alçıya alınır. Alçıçoğunlukla 6-12 hafta kadar kalır. Skafoid kemiğin beslenmesindeki zorluk nedeniyle bazen alçıya rağmen hastalarda iyileşme olmaz ve ameliyat gerekir.

Burkulma nedir?

Eklemlerdeki bağların veya çevresindeki dokuların ani ve ters bir hareket sonucunda gerilmesine ve bazen yırtılmasına burkulma adı verilir. Burkulma en çok ayak ve el bileği eklemlerinde görülür. Burkulan eklemde önce şiddetli ağrı duyulur sonra birkaç saat içinde eklem çevresinde şişlik ve kızarıklık oluşur ama hareket yeteneği tümüyle yitirilmez.

Burkulmadan sonra hangi belirtiler oluşur?

Burkulmadan sonra geçen zamana bağlı olarak üç aşama söz konusudur:
İlk aşamada (1ve 3. günler arasında) hasarlı bölgede şişlik ve doku yıkımı oluşur.
İkinci aşamada (4-7. günler) bu hasar vücut tarafından onarılır ve bölgede bir nedbe dokusu gelişir.
Sekizinci günden sonra başlayan üçüncü aşamada ise hasarlı bölgenin doğal onarım süreçleri tamamlanır.

Spor burkulmalarında tedavi nasıl olmalıdır?
Özellikle spor müsabakalarında burkulmalardan sonra uygun tedavide gecikilir. Bunun başlıca nedeni, sakatlanmaların sık meydana geldiği amatör sporların ve müsabakaların çoğunlukla hafta sonlarına denk gelmesidir. Hafta sonu sakatlanan sporcu, olayın kendiliğinden düzeleceği umuduyla genellikle pazartesi veya salı gününe kadar bekler ve bu nedenle tedavide önem taşıyan ilk günler kaybedilir. Ancak sonraki günlerde ağrı, şişlik, hareket kısıtlanması yakınmaların devam etmesi sonucunda doktora gidilir. Burkulmalardan hemen sonra tedaviye başlanmalıdır. Burkulan bölgenin soğutulması, bandaja alınması ve 1-2 saat kadar yükseğe kaldırılması gibi basit önlemler şişmeyi engeller. Soğutma için buz bulunamadığında bir kova soğuk su da bu işi görebilir. Soğutulan bölgede damarlar büzülünce kan akımı 4 kat azalmaktadır ama soğutma uygulaması her defasında 5-6 dakikadan uzun sürmemeli, her uygulama arasında 7-8 dakika beklenmeli ve uygulamanın toplam süresi 24 saati aşmamalıdır. Aksi takdirde bölgenin metabolizması soğuktan olumsuz etkilenir. Burkulan bölgenin bandaja alınarak esnek bir şekilde bası uygulanması, hasarlı dokularda kan toplanmasını ve şişmeyi en aza indirir. Bandaj yapılmadan önce bölgeye burkulmalarda kullanılan merhemler sürülmesi de iyileşmeyi hızlandırır.

Burkulma: Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi
Kemiklerimiz elastik bir yapıya sahip olan güçlü lif bağlarıyla bağlıdırlar. Bağlar bu güçlü yapısı sayesinde kemiklerin hareket imkanını sınırlar. Vücudumuzda bulunan her eklemi bir bütün olarak tutan bir çok bağ vardır. Eklemin normal hareket sınırının üzerinde bükülmesi sonucu bu bağlarda meydana gelebilecek gerilme veya kopmadan dolayı oluşan sakatlığa burkulma denir.

NEDENLERİ
Burkulma yanlış bir hareket sonucu birdenbire olabilir. Buna akut burkulma denir. Yapılan işten dolayı, sürekli tekrarlanan hareketler neticesinde o bölgede zaman içerisinde meydana gelecek olan gerilmeler sonucu ortaya çıkmışsa buna kronik burkulma denir.

Bağdaki lifler elastik bir yapıya sahiptir. Eklemde meydana gelebilecek normalden fazla zorlama veya herhangi bir kaza anında bağların normal esnekliğinin üzerindeki gerilmeler sonucu meydana gelecek hasarlar burkulmaya neden olur. Bu gibi durumlarda liflerle birlikte bazı küçük damarlar kopar. Eklemlerde şişme, ağrı ve morluk meydana gelir. Burkulmalar, ayak ve el bileklerinde, diz ve dirseklerde meydana gelir. Vücuttaki en hareketli bölge olması ve vücudun bütün yükünü taşıması sebebi ile ayak bileği en hassas olan bölgedir.

BELİRTİLERİ
Yumuşak dokularda (kaslar, tendonlar ve lifler) meydana gelecek yaralanmalarda birtakım belirtilerle iltihaplanma süreci başlar. Bu belirtiler kızarma, ağrı, ateş ve şişmedir. Bu belirtilerin her biri iyileşme süreci içinde önemli bir yere sahiptir. Burkulma sonucu meydana gelen hasarın büyüklüğüne göre belirtilerin şiddeti değişir. Sakatlanan bölgede sinir liflerindeki hasar ne kadar büyükse ağrı o kadar fazla olur. Hasara uğrayan dokudan zehirli maddeler çıkar. Bu zehirli maddeler sinirlerin zarar görmesine neden olur. Hasarlı bu bölgede kan akışı artmaya başlar. Artan kan akışı sinir uçlarına baskı yaptığından dolayı ağrılar meydana gelir.

Küçük damarların kopması sebebiyle deride kızarıklıklar oluşur. Bu bölgedeki damarlar, besinleri ve yaralı olan dokuyu iyileştirici maddelerin akışını hızlandırak için genişler. Kan akışı sayesinde yaralı bölgede oluşan zehirli maddeler atılır. Bu olay o bölgenin şişmesine neden olur.

TEDAVİSİ
Burkulmanın ciddiyetine göre tedavi uygulanır. Eğer burkulma hafif olmuşsa eklem bir süre hareketsiz bırakılarak, eklemin sabit bir şekilde kalmasına özen göstermek gerekir. En çok işe yarayan yöntemlerden biri hasara uğrayan bölgeye soğuk tedavi uygulamaktır. Örneğin bir beze sarılmış buz burkulan yerin üzerine konulmalıdır. Soğuk uygulama sayesinde damarların daralması sağlanır ve o bölgeye olan kan akışı yavaşlatılmış olur. Bu uygulama 15-20 dakikalık aralıklarla tatbik edilebilir.

Sinir uçlarında fazla miktarda sıvı birikimi nedeniyle acı hissedilebilir. Bunun için yaralı olan bölge esnek bir bantla sarılmalıdır. Uygulanacak bandaj işlemi deriye hafif bir şekilde basınç yapacak düzeyde sıkı olmalıdır. Fakat kan dolaşımını engelleyecek kadar fazla sıkılmamalıdır.

Hasara uğrayan bölgenin iyileşmesi için zamana ihtiyaç vardır. Örneğin ciddi bir ayak burkulmasının tedavi süresi bir ya da birkaç ay sürebilir. Burkulma ayak bileğinde meydana gelmişse hasta yatağa uzatılır. Kan birikmesini önlemek amacıyla ayağının altına yastık yerleştirilmelidir. Burkulma bilekte ya da dirsekte meydana gelmişse, kol bir süre hareketsiz kalması için boyuna asılmalıdır. Burkulmadan birkaç gün sonra hasarlı bölgeyi ısıtıp, iyileşme sürecini hızlandırmak için yumuşak masaj yapılabilir. Çok şiddetli durumlarda hastaneye başvurmak gerekir. Zarar gören dokunun tedavisi için cerrahi müdahale gerekebilir.