MİYOMA UTERİ (RAHİMDE UR)

MİYOMA UTERİ (RAHİMDE UR)

Miyom Nedir?

Miyom rahmin (uterusun) kendi düz kas liflerinden gelişen, sınırları belirgin iyi huylu tümöral kitlelerdir. Miyomlar değişik şekilde de isimlendirilebilirler: miyoma, fibromiyoma, fibroma, fibroid gibi. En sık kullanılan ismi miyomadır.

Miyomlar en sık rastlanan genital İYİ HUYLU tümörlerdendir. Normal uterus adalesinden daha sert yapıda, açık kırmızı, 0,5cm ile 25cm‘ye kadar hatta 6-7kg‘a kadar büyüyebilen tipleri vardır. Her 100 kadından 20‘sinde miyom görülebilir. Bu oran 35 ila 45 yaşları arasında %40‘lara kadar çıkabilir. Bir diğer önemli husus; çok sık gözüken bu rahim urları, kadınlarda %75 oranında herhangi bir şikayete yol açmaz.

Miyom oluşma nedenleri ve kimlerde daha sık görülür?

1-Kalıtımsal olarak; ailesinde miyom olan kadınlarda daha sıklıkla gözükür.(anne, abla, teyze)

2-Ergenlikte miyom gözükmez. Bunun nedeni de yumurtalıklar henüz çalışmadığı için östrojen yetersizliği vardır. Bu yaş dönemlerinde miyom gözükmez.

3-Östrojen hormonu; 35 ila 45 yaş arasında miyomların daha sıklıkla (%40) gözükmesi karşılanmamış östrojen hormonunun artmasına bağlıdır.

4-Siyah ırkta beyaz ırktan daha fazla gözükür.

5-Gebelikte %3 ile %5 arasında miyomlar daha fazla büyürler. (hormonların artmasına bağlı)

6-Yüksek doz östrojenli ilaçlar kullanmakla miyomlar artar. Bu arada düşük doz östrojen içeren doğum kontrol haplarının miyomlara bir etkisi yoktur.

7-Menopozda miyomlar azalır ve küçülürler. Bunun nedeni de östrojen hormonun azalmasıdır. Eğer menopozda miyomlar büyürse kanser (sarkom) olma ihtimali yüksektir.

Miyomların Rahim İçinde Yerleşmelerine Göre Tipleri Nelerdir?

1-İntramural miyomlar:

En sık rastlanan miyomlar bunlardır. Rahim kası içinde (miyometrium) bulunurlar. Bu miyomlar daha çok büyümeye bağlı bası bulguları (ağrı, kabızlık, idrar şikayetleri gibi) dejenere olmuşlarsa kanama da yapabiliriler.

2-Subseröz miyomlar:

Bu tip miyomlar rahmin (uterusun) dışını çeviren kılıfın (serozanın) altında yerleşmiş miyomlardır. Bazıları saplı olurlar ve bu sapların kendi etrafında dönmesi ile (torsiyone olması ile) şiddetli ağrı oluşturabilirler. Rahmin şeklini bozan ve girintili çıkıntılı yapan miyomlar bu tip miyomlardır. Kanama yapmazlar daha çok basıya bağlı ağrı yaparlar.

3-Submüköz miyomlar:

Rahim iç tabakasın (endometrium) altında yerleşen miyomlardır. Bu miyomlar en fazla kanama yapan miyomlardır.

4-Servikal miyomlar:

Daha çok submüköz miyomları rahim ağzından (serviksten) vajinaya doğru sarkması ile olur. Enfeksiyon ve kanama bu miyomlarda sıklıkla gözlenir.

5-İntraligamenter miyomlar:

Rahmin bağları içine yerleşen miyomlardır. Üretere basıya bağlı idrar şikayetleri olabilir. Cerrahi olarak çıkartılması en zor olan miyom tipleri bunlardır.

Miyom Tanısı Nasıl Konur?

1-Bimanuel jinekolojik muayene ile

2-Ultrason

3-Kitleler çok büyük ise karından da tanısı konabilir.

4-Histereskopi: Özellikle kısırlık yapan miyomların teşhis ve tedavisinde

5-CA 19,9: miyomlarda 35‘in üzerindedir.

Miyom Belirtileri

Öncelikle %75 oranında miyomlar bulgu vermeyebilirler. Bulgu verdiklerinde en sık görülen belirtiler şunlardır.

1-Kanama: Bu kanama daha çok adet kanamasının uzun süreli ve miktarının da fazla olması şeklindedir (menoraji kanaması). Miyomların kanama yapmasının nedeni endometrial hiperplaziye yol açmalarından kaynaklanmaktadır. Normal rahim iç alanı (endometrial kavite) 15cm² iken çok fazla sayıda miyom varlığında bu alan 225cm²‘ye kadar büyür. Büyük miyomlar adet sırasında rahmin kasılmasını engelledikleri için, kan damarlarının kapanması oluşmaz ve kanama da uzun süreli ve fazla miktarda olur.

2-İdrar yapmada zorlanma: Özellikle rahmin ön duvarında yerleşen miyomlar idrar kesesine (mesaneye) baskı yapmasına bağlı olaraktan bu şikayetler gözükür.

3-Kabızlık: Rahmin arka duvarına yerleşmiş miyomların barsaklara yaptığı bası ile olur.

4-Ağrı: Genellikle dejenere olmuş miyomlar ağrı yapar. Saplı miyomların torsiyone olması, 3 aylık gebelik iriliğinden daha büyük miyomlar sancılı bir acıma şeklinde kasıklara vurabilir.

5-Adet sancısı: Daha çok intramural miyomlarda olur.

6-Karında şekil bozukluğu: Çok büyük ve sayısı fazla olan miyomlarda kadının kendisi karnındaki kitleyi hissedebilir.

7-Kısırlık (infertilite): Miyomlar rahmin ağzını tıkadıkları zamanlar (servikal miyomlar) veya tüplere baskı yapan inrtamiyomlar nedeniyle veya endometriumu (rahim iç tabakası) incelterek implantasyonu (emriyonun rahim iç duvarına tutunması) bozarak kısırlığa yol açabilirler. Buna karşılık oldukça büyük miyomların varlığına rağmen, gebe kalıp miadına kadar sorunsuz gebeliğini sürdürerek, doğum yapan çok sayıda miyomlu kadında vardır. Bunun için, bütün nedenler ekarte edildikten sonra kısırlık konusunda etken sadece miyomla bağlantılıysa tedavi planı yapmak gerekir.

Miyom ve Kanser İlişkisi

Miyomlar iyi huylu rahim urlarıdır. Kanserleşme ihtimalleri %0,5‘den azdır. Ancak menopozda miyom büyümüşse kanserden şüphelenmek gerekir. Orta yaşlarda ise sert olan miyomun yumuşamasını atlamamak gerekir.

Gebelikte Miyom

Gebelikte östrojen hormonunun artmasına bağlı olarak %3 ila 5 oranında miyomlar artabilir ve büyüyebilir. Çok yakın takip etmek gerekir. Basıya bağlı çok ciddi ağrılar vermediği sürece ameliyata gerek yoktur. Ancak çocuğun büyümesini engelleyecek derecede miyom büyümüşse ameliyata alınıp çocuğa zarar vermeden miyom çıkartılır. Bazen sezaryen sırasında da miyom operasyonları yapılabilir. Ancak kanama riski yüzünden saplı miyomların çıkartılmasını tercih etmek gerekir. İntramüral miyomlar çıkartılması kanama riski nedeniyle problem çıkartabilir.

Miyom Tedavisi Nasıldır?

İlk basamak takip ve gözlem olmalıdır. Miyomlar küçükse ve bulgu vermiyorsa (kanama, basıya bağlı ağrı gibi) tedaviye gerek yoktur. 6 ayda bir kontrole çağırmak gerekir. Menopoz döneme yakın hastalara menopozda miyomların küçüleceğini anlatarak güven verilmelidir. Menopoza yakın dönemlerde anormal rahim kanamaları varsa, tanısal küretaj yapılır. Kötü bir şey bulunmamışsa, progesteron benzeri ilaçlarla kanama kontrol altına alınır ve takip sürdürülür.

Miyomların tedavisini gerektiren durumlar nelerdir? (tedavi endikasyonları)

1-Tümöral kitle rahmi (uterusu) 3 aylık gebelik iriliğinden daha fazla büyütmüşse,

2-Karında şekil bozukluğu yapacak şekilde sayıları çok fazla ise,

3-Miyom nedeniyle kısırlık (infertilite) veya tekrarlayan düşükler mevcutsa,

4-Hastayı kansızlığa (anemiye) sokacak derecede aşırı kan kayıplarında tedavi gerekir.

MİYOMLARIN CERRAHİ TEDAVİSİ

1-Miyomektomi (sadece miyomların çıkartılması, rahmin bırakılması):

a) Hastanın çocuk isteği varsa

b) Çocuk isteği olmayan ancak rahminin korunmasını isteyen hastalara bu operasyon yapılır.

Miyomektomi operasyonu nasıl yapılır?

Açık (laparotomi) veya kapalı (laparoskopi veya histereskopi) cerrahi yöntemle yapılabilir. Burada miyom sayısı çok fazla ise ve cerrahın, laparoskopik cerrahide tecrübe azlığı varsa; açık cerrahi operasyon tercih edilmelidir. Cerrahide rahmin ön duvarına yan (transfers) tek bir kesi yapılarak buradan 20-30 tane miyom çıkartmak mümkündür. Arka duvara yapılan kesiler veya ön duvara yapılan dik kesiler operasyon sonu ciddi yapışıklıklara yol açtığı için tercih edilmez. Burada amaç kanamayı mümkün olduğu kadar en aza indirmektir. Operasyon sırasında kanamayı azaltmak için birkaç yöntem daha vardır. Bunlardan birincisi operasyon sırasında uterus (rahim) bağlarına (ligamentlerine) penröz drenle kıskaç yaparak sıkıştırılır. Böylece damarların kontraklı olması sağlanır ve kanama az olur. Bu sıkıştırma işlemi daha çok ismik bölgeye ve infindibulo pelvik bağlara uygulanır. Bir diğer yöntemde cerrahi operasyondan 20 gün önce hastaya GNRH anologları verilerek kanamanın daha az olması sağlanabilir.

Submüköz veya servikal miyomlar ise vajinal yoldan histereskopi operasyonu ile çıkartılabilir.

2-Histerektomi (rahmin=uterusun çıkartılması):

Hastanın çocuk isteği yoksa, 45 yaşından büyükse, kanamalar çok ciddi boyutlarda tedaviye cevap vermiyorsa histerektomi (rahmin çıkartılması) yoluna gidilir. 45 yaşından küçük hastalarda rahmin alınması gerekiyorsa, menopozal şikayetleri olmasın diye yumurtalıklar alınmaz. Bu operasyondan önce mutlaka tanısal küretaj yapılır ve başka hastalıklar ekarte edilir.

MİYOMLARIN TIBBİ TEDAVİSİ

Miyomların tıbbi tedavisi yoktur. Ancak çok acil durumlarda GNRH anologları kullanılabilir. Bu ilaçlar, 6 aydan fazla kullanıldığı zamanlar kemik erimesi ve adetten kesilmeye bağlı menopozal şikayetler (sıcak basması vb.) yaptıkları için çok mecbur kalmadıkça kullanmamak gerekir.

HORMON SALGILAYAN SPİRALLER (MİRENA)

Kanama problemi olan genç hastalarda progesteron içeren spirallerde oldukça iyi neticeler vermektedir.

MİYOM EMBOLİZASYONU

Damar yoluyla (girişimsel radyoloji tekniğiyle) miyomun içine girerek miyomu besleyen damarların tıkanması ve beslenmesi bozulan miyomların giderek küçülmesine bağlı bir tedavi yöntemidir.