By-pass Nedir

By-pass Nedir

Koroner arter hastalarında bir yandan by pass cerrahisinde değişik yöntemler geliştirilirken, diğer yandan da az beslenen dokuların kan- landırılması için daha farklı yaklaşımlar üretilmektedir. Bunlardan biri kalp kasının içine lazerle ince kanalcıklar açılması (transmiyokardiyal lazer revaskülarizasyon), diğeri hala deneme aşamasında olan tıkalı olan koroner arter ile sol kalp boşlukları arasında bağlantı sağlayan özel stent- lerin (korono-sol ventriküler stent) kullanılması ve bir diğeri de kök hücre nakilleridir. Bypass cerrahisinde de önemli uygulama değişiklikleri geliştirilmiştir. Göğüs kemiğini içeren veya içermeyen daha ufak kesiler, kalp akciğer makinasının ciltten yerleştirilen özel kataterler yoluyla hastanın göğsü açılmadan kullanılabilmesi, çalışan kalpte yapılan müdahaleler, endos- kopik ve robotik bypass cerrahisi bunlardandır. Seçilmiş vakalarda uygulanan bu metotlarla hem estetik açıdan daha tercih edilen bir görüntü olmakta, hem de hastaların ameliyat sonrası bazı şikayetlerinde ve hastanede kalış sürelerinde azalma olmaktadır.

Koroner arter by-pass cerrahisi bir açık kalp ameliyatı olup, bu ameliyatta vücudun başka bir bölgesinden alınan damarlar (venler veya arterler) yeteri kadar kan almayan koroner arterlere kan akımını sağlamak için kullanılır. Ameliyatta kullanılan arterler veya venler, bulundukları bölgelerden kolaylıkla serbestleştirilebilen ve çıkarıldıkları vücut bölgesinde kan akımını bozmayan damarlardır.

Kullanılan arterler; greftlere tipik örnek olarak, göğüs duvarının iç kısmında aşağıya doğru seyreden göğüs damarı (mammaria interna); venlere örnek olarak ise, bacak iç kısmında ayak bileğinden kasığa kadar derinin hemen altında seyreden safen venidir. Bazen gerekli durumlarda bacak arkasından veya koldan da venöz greftler hazırlanabilir. Yine arteryel greft olarak ön koldan radial arter, karın içinden mide arteri de greft amacıyla kullanılabilir.

Ameliyat sırasında arteryel ve venöz greftler kalbin yüzeyinde seyreden koroner damarlara direkt olarak birleştirilir. Böylece greftler köprü vazifesi görüp darlığın ilerisine kan akımı sağlarlar.

Koroner arter by-pass ameliyatları genelde, kalp akciğer makinesi kullanılarak gerçekleştirilir. Bu makine kanı oksijenlendirir ve vücuda belirli bir basınçta kan akımı sağlayarak kalbi durdurmayı mümkün kılar. Böylece koroner damarlara by-pass ameliyatı gerçekleştirilir.

By-pass Ameliyatı Sonrası

Çoğu hastanın koroner bypass ameliyatı sonrası hastalığın tamamen ortadan kalktığını düşündüğünü ve bunun yanıltıcı olduğu işaret eden Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Vedat Nisanoğlu “Bypass ameliyatı ile daralmış veya tıkalı damarda kan akımı yeniden sağlanır. Ancak koroner arter hastalığının asıl sebebi aterosklerozdur ve bu hastalığı ilerlemesini ameliyat ile durdurmak mümkün değildir. Ameliyat sonrası koruyucu tedbirler alınmaz ise bypass damarlarında da hastalık gelişebilir. Dolayısıyla koroner arter hastalığına yol açan sigara içiciliği, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, yüksek kolesterol düzeyi, stres gibi düzeltilebilir riskleri azaltmak hayati önem taşır. Bu nedenle bypass ameliyatından sonra hastaların yaşam tarzlarını değiştirmeleri gerekir” dedi.

“HASTALAR 6-8 HAFTA SONRA TAMAMEN İYİLEŞİR”

Koroner bypass ameliyatı sonrası iyileşme sürecinden de bahseden Nisanoğlu, “Ameliyat sonrası ilk 24-36 sat kalp cerrahisi yoğun bakımında yakın takip altında geçer. Hasta ameliyattan ortalama 4-6 saat sonra solunum cihazından ayrılır ve konuşabilir veya bir şeyler içebilir hale gelir. Sonraki 12-24 saat içerinde vücudundaki damar yolları veya drenaj hortumlarından aşamalı olarak kurtulan hastalar kendi başlarına yürür hale gelirler ve yoğun bakımdan çıkarılırlar. Hastalar 4-5 gün servis odalarında takip edildikten sonra evlerine taburcu edilmektedirler. Ameliyat sonrası 5-6 gün hastanede kalan hastalar taburcu olduktan 6-8 hafta sonra tamamen iyileşir ve normal hayatlarına dönebilirler. Bu süre içerisinde vücut kaybettiği kan ve proteinleri yerine koyar, ameliyatta kesilen göğüs kemiği de tamamen kaynamış olur. Hastalar genellikle taburcu olduktan 1 hafta sonra ev dışında da yürüyüşlere başlayabilir, 6 hafta sonra araba kullanabilir, cinsel aktivitede bulunabilir, işlerinin başına dönebilir hale gelmektedir” diye konuştu.

“HASTANIN MORAL VE MOTİVASYONUNU YÜKSEK TUTULMALI”

Koroner bypass ameliyatı sonrasında iyileşme sürecinde hasta kadar hasta yakınlarına da büyük görevler düştüğünü ifade eden Nisanoğlu, “Hastanın yara yerlerinin bakımı, ilaçlarını zamanında ve düzenli almasını sağlamak, hastanın moral ve motivasyonunu yüksek tutmak hasta yakınlarının görevleridir. Hastalar 6 hafta boyunca sırt üstü uyumak zorundadır ve yük kaldırmalarına izin verilmez. İyileşme sürecinde hastaların kontrol muayenelerine düzenli gelmeleri istenir. Başarılı bir bypass ameliyatı sonrası hastalar ortalama 6-8 haftalık bir iyileşme döneminden sonra normal hayatlarına dönerler. Bu dönemden sonra hastalar genellikle ilaçlarını kullanmaya başlar ve düzenli olarak tıbbi kontrollerini ihmal etmezler. Ancak doktorlarının önerdiği yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirmede isteksiz davranırlar. Oysa bypass sonrası kalp damarlarını korumak için hastaların kan basınçlarını, kan şekeri ve kolesterol seviyelerini kontrol altında tutmalarının yanı sıra düzenli egzersiz yapmaları, yaşamlarındaki stresi azaltmaları, aile fertleri ile beraber sigarayı bırakmaları ve uygun beslenme alışkanlığı edinmeleri gerekir” ifadelerini kullandı.

“EN İYİ EGZERSİZ DÜZENLİ YÜRÜYÜŞLERDİR”

Günlük düzenli olarak yapılan egzersizlerin kalp sağlığının korunmasında yardımcı olduğunun altını çizen Nisanoğlu, “Düzenli egzersizlere alışan kalp ve damar sistemimizde faydalı değişiklikler başlar. Kalp fonksiyonları iyileşir, istirahat ve egzersiz esnasında kalp hızı ve kan basıncında artış oluşmaz, böylece kalp hastalığı ve buna bağlı komplikasyon gelişme riski azalır. Bypass ameliyatı geçiren hastalar için en iyi egzersiz düzenli yürüyüşlerdir. Haftada en az 3 gün ve günde en az 45 dakikalık bir yürüyüş programı kalp sağlığınızı korumanıza yardımcı olacaktır. Günde 45-60 dakikalık sürede 3-5 kilometre yol yürünmelidir. Yürüyüşün ilk 5-10 dakikası yavaş tempoda ısınma amaçlı, sonraki 20-25 dakikası hızlı tempoda ve son 5-10 dakikası soğuma amaçlı yavaş tempoda olmalıdır. Bu basit egzersiz kalp sağlığınızı korumada oldukça etkilidir. Yürüme dışında, hafif koşular, bisiklet sürme veya merdiven çıkma egzersizleri de yapılabilir. Ancak unutulmamalıdır ki ağır ve yoğun egzersizlerin faydasından çok zararı olabilir” dedi.

By-pass cerrahisi ne sağlar?

Koroner arter by-pass cerrahisi kalp kasına gelen azalmış olan kan akımını arttırır. Bu fazla miktarda gelen kan akımı göğüs ağrısını (angina) ortadan kaldırır. Ayrıca yorgunluk ve çok ilaç kullanımını azaltır, hastaların kendilerini daha iyi hissetmelerini sağlar. Böylece hastaların hayat kalitesi artmış olur. Ağır koroner arter hastalığı olan kişilerde by-pass cerrahisi hastanın yaşamını uzatır.

Çalışan kalpte koroner by-pass

Günümüzde özellikle kalp cerrahisi konusunda “referans hastane” olan Florence Nightingale Hastanesi’ne başvuran hastalar arasında yüksek riskli olguların oranı giderek artmaktadır. Bu hastaların birçoğu başka hastanelerde ameliyat edilemedikleri için bize başvurmaktadırlar. Kalp – akciğer makinesi kullanmadan, yani kalp ve akciğeri durdurmadan gerçekleştirilen koroner by-pass ameliyatları akciğer, beyin, böbrekler yönünden riskli hastalarda bu riski önemli ölçüde azaltmaktadır. İleri teknoloji ürünü olan bazı malzemelerin kullanımı, bu ameliyatların güvenli bir şekilde yapılmasını sağlamaktadır. Kliniğimizde 300’ü aşkın hasta bu yöntemle başarılı bir şekilde ameliyat edimlilerdir. Ayrıca bu operasyonlar sonrası hastaların iyileşme ve hastanede kalma süresi kısalmaktadır.